SEČANJ-MONOGRAFIJA

Pisanje Monografije jednog naseljenog mesta nije ni malo lak pocao. Naprotiv. On zahteva mnogo vremena, angažovanja, konsultovanja starih zapisa, autentičnih svedočenja. Ipak, i onda će ostati mnogo praznina. Tako će i ova Monografija biti samo povod više da neka buduća generacija prione ovom poslu, a tekst koji je pped vama, posluži kao osnov za dalji istraživački rad.
MONOGRAFIJA je stoga pisana bez npetenzija da bude jedini pravi cvedok nastanka, razvoja i perspektiva Sečnja. Pisana je iz razloga da od vela zaborava otrgne autentične fragmente života ovog podneblja, da se karakteristike dpyštvenog miljea, po mnogo čemu specifičnog i jedinstvenog, sačuvaju i ostanu kao vedočanstvo o jednom vremenu koje je bilo i lepo i teško…
SARADNJA, sugestije, prilozi i ppedlozi biće i jesu samo dobpodošli. I sutra, kada se zaboravi pad na ovoj Monografiji, neka ona podseća dda ima još uvek mesta u razloga da se proširi i dopuni novim, korisnim podacima o tome kako smo nekada živeli u kako živimo danas.

Opšte odlike
GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE
SEČANJ je po svojim karakteristikama tipično ravničarsko selo. Smešten je tridesetak kilometara jugoistočno od Zrenjanina na magistralnom putu prema susednoj CP Rumuniji od koje je udaljen dvadesetak kilometara. Naselje ima izuzetno povoljan geografski položaj i predstavlja centar opštine, koja po njemu i nosi ime. Putnom i delom železničkom mrežom povezan je Sečanj sa susednim mestima kao i komunama sa kojima se graniči.
Današnji Sečanj je, prema nalazima, smešten u neposrednoj blizini razorenog Alasega, koji se pominje još u prvoj polovini XIV veka. Katastarska opština Sečanj smeštena je na nadmorskoj visini od 77 do 79 metara južni odnosno severni deo, a graniči se sa katastarskim opštinama Sutjeska i Krajišnik sa severa, Jaša Tomić sa istoka, Boka i Neuzina sa juga i sa zapada ponovo sa Sutjeskom. Smeštena je na 25-tom stepenu geografske širine i 84-tom stepenu geografske dužine.
Reljef sela i okoline blago je zatalasana ravan i predstavlja aluvijalnu ravan. Praktično je smeštena na samom rubu aluvijalne ravni i lesne terase u neposrednoj blizini reke Tamiš. Zemljište je mahom aluvijalnog porekla, a generalno posmatrano teritorija Sečnja je uglavnom ravan bez izrazitijih reljefnih promena sa opštim padom od severa ka jugu, prema toku Tamiša.
Današnje naselje postavljeno je na ortogonalnoj šemi ulica u pravcu sever-jug, a periferni delovi leže na ortogonalnoj mreži zrakasto postavljenoj u odnosu na centralni deo naselja. Karakteristika je, mahom, ukrštanje širokih panonskih ulica pod pravim uglom.
Prostrane ulice se inače, rasprostiru u pravcu sever-jug i istok-zapad, sa ukupno četiri kvarta utvrđenih još 1945. godine u vreme kolonizacije i dolaska boračkih porodica iz Bosne i Hercegovine u ovaj kraj. Ulice su odmah po dolasku kolonista dobile imena i zovu se: Prvomajska, Maršala Tita, Miro Popara, Vlado Tomanović i Sava Kovačević, posmatrano iz pravca sever-jug. Ulice koje naselje presecaju drugim pravcem — istok-zapad zovu se Ive Lole Ribara, Partizanski put, Žarka Zrenjanina i Bratstva jedinstva. Postoje i tri sporedne ulice Železnička, Gimnazijska i Bilećanska. Sečanjski atar ima nekoliko zasebno formirnih obradivih površina, a rasprostire se na 26 kvadratna kilometra. Najudaljeniji deo oranica je na severu, između katastarske opštine Krajišnik i puta Sutjeska—Jaša Tomić i nosi naziv „potez-A”. Upravo ovaj potez predstavlja i najplodnije zemljište u celom sečanjskom ataru, „Potez-B“ oivičen je sa južne strane železničkom prugom Zrenjanin—Sečanj, a sa istoka istom prugom koja Sečanj povezuje sa Jaša Tomićem. To je takođe severni deo sečanjskog atara, ali je nešto bliži selu od „poteza-A“. Ha ovom delu atara smešten je i najveći deo pašnjaka, a tu je izgrađena i savremena farma svinja „Panonija“, kao i ekonomsko dvorište Osnovne organizacije udruženog rada „Miro Popara“. Karakteristika ovog poteza je pojava podzemnih voda, a izgradnjom kanalske mreže ova pretnja je eliminisana.
„Potez-C“ je ustvari istočni deo atara Sečanj. Zahvata područje između ovog sela i Jaša Tomića. Ovaj potez preseca novoizgrađeni „Omladinski kanal“. Sa severne strane „Potez-C“ je oivičen lokalnim putem koji Sečanj spaja sa Jaša Tomićem, a sa južne strane se prostire nasip pored Tamiša. Ovaj deo je izuzetno bogat divljim životinjama, a nekako u samom centru poteza nalazi se arterski bunar sa izvanredno pitkom vodom. Slatinaste površine i trsici takođe karakterišu „Potez-C“, a sve to zajedno čini da je površina nepodobna za obradu i eksploataciju. No, postoje izuzetno povoljne mogućnosti za razvoj ratarstva i odgajanje riba.
Ha domak železničkog mosta, podignutog 1884. godine, u neposrednoj blizini naselja, nalazi se fudbalsko igralište. Nešto južnije odatle podignut je 1943. godine betonski most.
U takozvanom „trokutu” najjužnijem i zapadnom delu atara, jnajbližem naseljenom mestu, karakteristično je taloženje vode i slatinast teren, a proteže se sve do železničke pruge. Ha južnom delu, uz samo naselje, locirano je groblje, obeleženo još 1830. godine. Ha ulazu u Sečanj, sa zapada, smeštena je savremena Fabrika alatnih mašina — FAM.
KLIMA
KLIMA Sečnja identična je klimi celog područja Vojvodine. To znači da je reč o kontinentalnoj klimi, mada je po svojim geografskim karakteristikama i položaju Sečanj smešten u područje kome bi pre odgovarala umereno kontinentalna klima. No, oštrijem definisanju klime kao kontinentalne doprinose česti prodori hladnih vazdušnih struja iz Vlaške nizije. Delimično prisustvo i prodor atlanskih struja sa severozapada doprinose definisanju klime kao kontinentalne sa uočljivim primesama umereno-kontinentalne klime.
Izrazita su dva godišnja doba — zima i leto. Prelazi su često veoma nagli. Zimu karakterišu niske temperature dok su leta mahom, veoma topla i sa vrlo malim količinama padavina. Tako je recimo zabeleženo da je 1841. godine oko mesec dana, počev od 14. jula pa do 18. avgusta, vladala izuzetno visoka temperatura, neuobičajena za ovo područje, od 42 stepena Celzijusa!
Čest vetar je takođe prisutan na ovom području. Reč je pre svega, o košavi, ali i severcu. Košava je po svojim karakteristikama slapovit vetar čija brzi na često dostiže i stotinu kilometara na čas.
Klima, kako je poznato, ima izrazit uticaj na razvoj ratarstva, a činjenica da su padavine u ovom regionu veće u doba vegetacije bilja, dakle u proleće, kada i temperatura osetnije raste, to je jasno da ona ratarstvu pogoduje. Srednja količina padavina u Sečnju je nešto ispod 600 milimetara taloga, a ne retko taj prosek se uvećava i dostiže oko 800 milimetara vodenog taloga. Upravo ovaj momenat svrstava područje sečanjskog atara u najrodnije delove Vojvodine. Srednja godišnja temperatura od 11,2 stepena Celzijusa takođe ima izvanredno povoljan uticaj na ratarenje.
Ono što je posebno zanimljivo i što karakteriše ovo područje jeste velika količina isparavanja. Ovaj momenat u proceni klimatskih uslova predstavlja vanredno značajan faktor. U toku šest do sedam meseci isparavanja su ovde znatno veća od vodenog taloga, a ukupno isparavanje prevazilazi prosečne padavine. Ovome svakako doprinosi već naznačeno, izraženo dejstvo vetrova.
Baš prisustvo vetrova na ovom području ukazuje na karakteristike varijeteta semiaridne stepske klime. Ovo potvrđuje i najrasprostranjenije zemljište tipa černozem, koji po svojim osobinama pripada, mahom, stepskom zemljištu.
Razvoj ratarstva najbolje svedoči da se ove, klimatske pogodnosti u Sečnju, izvanredno dobro koriste.

Iz prošlosti Sečnja
Praistorija Sečnja i okoline
GEOGRAFSKI položaj Sečnja i okoline i konfiguracija zemljišta uz rečni tok pružali su izvanredne uslove za boravak i život ljudi. Poznato je da su praistorijski ljudi najradije gradili svoje nastambe uz vodene, posebno rečne tokove, kuda su i vodili glavni putevi. Naselja su tako građena na terenima koji su dominirali okolinom i nisu bili ugroženi od poplava. Tako je i ovaj teren naseljavan već u neolitu.
Poseban značaj u ovom delu Banata, imale su reke Tamiš, Begej i Tisa. Duž tih rečnih tokova osećao se upliv raznih civilizacija, a najprisutniji su bili uticaji iz susedne Rumunije, Mađarske, Bugarske, Srednjeg Istoka i Male Azije, što svedoče i nalazišta na brojnim lokalitetima ovog područja.
Nalazište kod Starčeva, u blizini Pančeva, ukazuje na civilizaciju neolita. Čovek tog vremena izrađivao je posude i druge jednostavne grnčarske proizvode grube izrade. I druga arheološka nalazišta potvrđuju prisustvo praistorijskog čoveka u ovim krajevima. Među najznačajnijim nalazištima su: „Govedarova humka“ kod Jaša Tomića na obali Tamiša, „Živadinovićeva dolja“ kod Botoša, „Batka“ kod Perleza i druga. O tom vremenu najbolje govore pronađeni keramički predmeti sa ornamentima urezivanim grubim predmetima.
Ciglana u Sečnju, „Matejski brod“ kod Novog Bečeja i druga arheološka nalazišta deo su istorije razvijenog metalnog doba. Keramika tog vremena je savršenija, raznovrsnija i bogatija ornamentikom. Prisutni su bili i predmeti izrađeni od metala pretežno bronze, oruđe i ukrasni predmeti. Iskopine sa Ciglane nalaze se u Arheološkoj zbirci Narodnog muzeja u Zrenjaninu. Potiču iz jedne od dve otkrivene poznate ostave u Banatu. Sečanjska pripada tipu trgovačke ostave u kojoj je bio manji broj predmeta pripremljenih za razmenu dobara.
Svi ovi lokaliteti u Banatu potvrđuju činjenicu da je čovek kročio na ovo tle pre nove ere i na njemu se zadržao do današnjih dana. Migracija je bitno uticala na kulturni i posebno privredni razvoj. Ha ovom području pronađeni su tragovi Ilira, Tračana, Dračana, Gota, Jazga, Saramita i nekih drugih plemena. Pred kraj trećeg i početkom četvrtog veka u okolini Zrenjanina boravilo je saramatsko pleme Roksolani.
Istorija „počinje“ 1717. godine
SEČANJ je izrastao na malom uzvišenju u blizini Tamiša. Okruživali su ga veleposedi Alaseg. Verovatno je bio najbliži današnjoj lokaciji mesta. Celo područje je bilo, pod neposrednom kontrolom županije Keve, danas Kovin. Atar se graničio sa atarima Boke, Sarče (Sutjeske) i Modoša (Jaša Tomić).
Prvi pisani tragovi datiraju iz 1338. godine.
U vreme vladavine Ugarske poznato je bilo imanje porodice Alaseg (1423. godine), tri do pet kilometara zapadno od Sečnja. Uništili su ga Turci kada su zauzeli ove krajeve. U to vreme većina stanovništva je bilo mađarske nacionalnosti. Za vreme vladavine Lajoša Velikog (1342. do 1382. godine) u ove krajeve došlo je prilično Srba sa juga, iz Raške. Bezuspešan je bio pokušaj vladara da uz pomoć franjevaca (katoličkih sveštenika) iskoreni pravoslavce.
Mađarski kralj Sigmund nije bio mnogo zabrinut zbog poraza srpske vojske, južnih suseda, u bitkama sa turcima na reci Marici 1371. i na Kosovu polju cara Lazara Hrebeljanovića 1389. godine. Nije procenio opasnost koja je pretila njegovom carstvu i prekodunavskim teritorijama. Turcima je tako pošlo za rukom već 1551. godine da osvoje Velikobečkerečku tvrđavu. Osvojen je i Temišvar. Muslimanski živalj je počeo naseljavati Banat gde počinje da gradi svoje verske objekte-džamije. U to vreme gro stanovništva u južnoj Ugarskoj bili su Srbi koji su došli sa juga. Beć su bila poznata naselja Modoš (Jaša Tomić), Sarča (Sutjeska), Boka i druga.
Doseljenici su održavali jake veze sa rodnim krajevima u Srbiji. Tako je, recimo stanovništvo Modoša, 1660. godine prikupljalo priloge za Pećku patrijaršiju.
Pune 164 godine trajala je vladavina Turaka. Prekretnicu za mnoge evropske narode doneo je poraz turske imperije kod Beča 1683, godine. Sporazum o miru 1699. godine u Sremskim Karlovcima precizirao je uslove sklopljenog mira. To je period kada su na ovom tlu živeli Srbi, Hrvati i Rumuni. Međutim, mir još uvek nije bio sigurnost za ove ljude. Često su turski vojnici pustošili ove krajeve. Požarevački mir, 1718. godine doneo je konačno mir i za ove narode, posebno u Banatu.
Posle oslobođenja od Turaka Banat je postao posebna pokrajina u carevini. Krunska pokrajina je bila prvo pod vojničkom, a zatim od 1753. godine pod gradskom upravom 13. okruga. Od 1779. godine uspostavljena je Tamiško—Torontalska županija.
Banat su oslobodili 1716. godine car Korlo III i princ Evgenije Savojski. Proterano je tada 10-tak hiljada naoružanih turskih vojnika iz temišvarskog Vilajeta. Tamiški Banat je imao blizu 25000 stanonika, uglavnom Srba, nešto Rumuna dok su Mađari bili preko reke Moriš.
Pisani dokumenti o Sečnju potiču iz vremena vladavine Austrijanaca. Po preuzimanju vlasti postavljen je novi guverner Florimund Klaudije Mersi. On je načinio popis celokupnog stanovništva. U to vreme, Sečanj je imao 27 naseljenih kuća. Pripadao je bečkom distriktu temišvarskog Banata. Devet godina kasnije u evidenciji su ostale samo 24 kuće u selu.
Ovi krajevi su pod vojnom upravom bili do 1751. godine. Popisom iz 1773. godine evidentan je veći broj stanovnika, bilo je čak 113 kuća. Koncentracija stanovništva je po svoj prilici usledila zbog blizine pomoriške vojne granice. Ovo područje su pedesetih godina naselili pomoriški graničari.
U vreme rusko-turskog rata 1738-1742. godine zapretila je kuga. Odnela je ta opaka bolest i više života. Pobunili su se i kmetovi. Stanovništvo je bilo krajnje nezadovoljno postupcima austrijskih oficira i vojnika koji su, u to vreme, ubili sečanjskog kneza.
Sečanj je 1779. godine pripojen bečkerečkom torontalskom Komitetu. Obzirom da su u ove krajeve posle poraza Turci napuštali, naseljavao se mađarski živalj.
Sečanj je 1801. godine ustupljen Zagrebačkom kapitolu. Trampa je izvršena za Hrvatska dobra. Crkva u Banatu je dobila zemlju krajem XVIII veka na ime obeštećenja od bečkog dvora posle izvršene arondacije zemljišta na vojno-graničnoj teritoriji u Hrvatskoj. Crkvena vlast iz Zagreba je naseljavala veoma sporo ovu teritoriju. Trebalo je da uz pomoć vazala iz Hrvatske, visoki katolički kler, što bolje iskoristi dobijenu zemlju prvorazrednog kvaliteta. Svi kolonizirani Hrvati koji su došli i naselili ovo područje dobili su zemlju, garancije i plemićke titule.
Istovremeno, u tom periodu nešto intenzivnijeg naseljavanja srpski živalj je raseljen na granicu nemačko-srpske regimente. Naselili su Samoš (tada je i osnovan) i Dobricu. NJihovu imovinu i zemlju preuzeli su Nemci iz Torontalskog komiteta i to iz Nove Peći, Bileda, Marijanfelda (sva mesta su na teritoriji Rumunije) i Hajfelda (Novi Kozarci). Doseljenici su isplatili starosedeoce za preuzetu imovinu. Velika migracija Srba iz Sečnja prema južnoj granici, koja se pružala približno duž zamišljene linije od Perleza i Tise ka Boki, uzela je maha.
Tek 1824. godine selo je dobilo pravoslavnog sveštenika. Dve godine kasnije prior (katolički sveštenik) Aleksandar Alogović odobrava izgradnju crkve. U vremenu od 1829. do 1833. godine podignuta je katolička crkva sa dva tornja. Dominirala je centrom mesta. U prvo vreme ovaj verski objekat je pokriven šindrom, kasnije crepom. Crkva je 1967. godine srušena a na njenom mestu podignuta je benzinska pumpa.
Prema popisu stanovništva mesto je 1816. godine imalo 204 kuće. Kolonizirani Nemci su dobijali posede veličine 24 katastarska jutra i šest jutara livadskih površina, ukupno 34 katastarska jutra zemljišta namenjenog poljoprivrednoj proizvodnji. Ha kraju sela rezervisano je i po pola jutra baštenske zemlje domaćinstvima. Obaveza doseljenika je bila da ispred svojih kuća zasade no četiri sadnice duda, a u dvorištu sadnice voća i listipadno drveće. Proizvodnja svilene bube, u ovim krajevima, počela je od 1773. godine, a u Velikom Bečkereku (Zrenjaninu) radila je mala svilara.
Socijalne prilike donele su učestala razbojništva i ubistva što je stvaralo posebnu klimu među žiteljima, vrednim poljoprivrednicima i majstorima. U cilju zaštite organizovana je straža 1834. godine koja je brinula samo o popu, crkvi, učitelju i školi. To je bio period izrazite bede i siromaštva. Život je bio veoma težak.
Kmetovi su imali obavezu prema zemljoposednicima plaćanjem desetka. Za svako katastarsko jutro oraničnih površina plaćali su po rajnski gulden (vrsta tadašnje monete) ili preračunato vredelo je 60 krajcara. Po svakom katastarskom jutru letine pšenice ili kukuruza, davali su po dve presburške merice u zrnu, odnosno duplo veću količinu kukuruza u klipu. Obaveza je bila svakog da svoj „porez“ u vidu naturalnog desetka, na zahtev zemljoposednika, isporuče vlastitom zapregom do luke koje su u to vreme bile u Velikom Bečkereku (Zrenjaninu), Turskom Bečeju, Ečki i Toraku (Begejcima).
Ustavom iz 1848. godine, članom 9-IX, kolonisti su postali samostalni i vlasnici svog poseda. Sloboda je bila delimična jer su morali da udovolje zahtevima svojih gospodara, nakon čega su trebali da osigurzju i hranu za vlastite potrebe. Cilj tako padikalnog poteza bio je da se poveća motivisanost kmetova za veću i kvalitetniju proizvodnju. Poljoprivredna proizvodnja je bila veoma teška i naporna jer se radilo primitivnim, uglavnom, alatki izrađenih od drveta.
Stanovništvo
SEČANJ je 1779. godine pripojen bečkerečko-torontalskom komitetu. Posle proterivanja Turaka i naseljavanja mađarskog življa mesto je 1888. godine dobilo novo ime Torontal-Szeszäny (Torontalski Sečanj). Današnje ime konačno je ustrojeno 1922. godine. Pravi, izvori koreni sadašnjeg naziva Sečnja nisu poznati.
Ovaj deo Banata naseljavali su narodi raznih jezičkih grupa i veroispovesti, što je ustvari izražavalo volju vladara koje je Banat često menjao. Ove krajeve, sve do Temišvara, prvo su naselili Srbi sa juga, iz Raške i kasnije Srbije, zatim su došli Mađari, a potom Nemci sa severa. Bilo je i nešto muslimanskog življa.
U popisu 1811. godine Sečanj je imao 905 stanovnika, a dvanaest godina kasnije, 1823. godine, bilo je 1.306 stanovnika. Te godine u školi je bilo 298 učenika, dok je 1807. godine bio 201 učenik.
Prema popisu iz 1816. godine u mestu je bilo 204 kuće. Početkom XIX veka, tačnije 1827. godine bilo je 1.489 rimokatolika, 110 pravoslavaca i jedan evangelist. U međuvremenu se povećao broj rimokatolika i 1832. godine ih je bilo 1.606, dve porodice su bili evangelisti, a broj pravoslavnih porodica smanjio se na samo šest. Te godine u opštinskom ataru je bilo 87 i 6/8 sesija (parcela). Stanovništvo se bavilo zemljoradnjom i ribarstvom. Ova po tadašnjim merilima „mlada kolonija“ je imala još mnogo da izdrži, zbog objektivnih teškoća uslova života.
Velika epidemija kolere 1831. godine i pet godina kasnije značajnije je smanjila broj stanovnika. U prvoj godini epidemmja kolere je odnela 53, a 1836. godine 14 žrtava. Sečanj je 1854. godine imao 1780 stanovnika. Katastarska opština se prostirala na 4220 lanaca, dok je zemljište koje je bilo u ličnom vlasništvu imalo 1.674 lanca.
Tako su se 1865. godine dva veleposednika i 373 maloposednika bavila poljoprivrednom proizvodnjom. Atar je obuhvatao 4.589 lanaca zemljišta. Te godine čist dohodak procenjen je na 27.478 filera i 54 krune.
Broj stanovnika je rastao što je diktirala potreba obezbeđivanja potrebne radne snage za kvalitetno korišćenje oraničnih površina. Trebalo je krčiti šume i isušivati bare. Stanovnika je bivalo sve više, a 1869. godine bilo ih je 2.122. Elementarne nepogode, izazvane velikom poplavom 1870. godine, ugrozile su stanovništvo i imovinu. Voda je poplavila selo i stigla je do poslednjih kuća, u blizini apoteke. Oko 300 duša (stanovnika), zapisano je u dokumentima, se odselilo na vojnu granicu i nastanilo u Elizahajmu (Belo Blato). U međuvremenu zabeležen je i novi rast stanovništva i 1880. godine bilo je 2.246 stanovnika. Deset godina kasnije Sečanj je imao 2.517, a 1900. godine zabeležen je najveći broj stanovnika, čak 2.596.
Evidentne su bile i druge masovnije migracije zbog ekonomskog stanja, ugroženosti terena od visokog vodostaja Tamiša i po želji vladara. Tako je 1910. godine popisano samo 2.174 stanovnika.
Trbuhom za kruhom u dalek svet, u Dakotu — Sjedinjene Američke Države, krenulo je dvadeset porodica.
Datumi za sećanje
—PRVI put se u ovom delu Banata spominje srpska škola 1745. godine. U početku učitelji nisu imali posebnu školsku spremu, vrlo često su to bila sveštena lica. Oni su decu učili pisanju i čitanju. Za svoj rad su imali obezbeđen stan, hranu, ogrev, odelo i simboličnu nadoknadu u novcu.
—U VREME vladavine Marije Terezije počinje planski rad na osnivanju i održavanju srpskih škola. Obavezna je bila nastava za mušku i žensku decu po prihvaćenom nastavnom programu i metodama. Obrazovanje je povereno isključivo obrazovanim učiteljima. Nadzor je poveren crkvi. Već oko 1860. godine Marija Terezija je naredila izgradnju i podizanje nemačkih škola.
—BAHAT je u nekoliko navrata posetio, sin Marije Terezije, car Josif II. Evidentan je njegov boravak u ovom kraju 1768, 1770. i 1773. godine. Te posete su bile tajne i dolazio je pod imenom Fakeštajn. Pretpostavlja se da je posetio i Sečanj.
—INAČE, car Karlo III i princ Evgenije Savojski su oslobodili 1716. godive Banat od Turaka. Tada je Banat imao oko 25.000 stavovnika, uglavnom Srba i nešto Rumuna. Mađari su živeli uz Moriš i Tisu.
Banatski Srbi su bili podeljeni u dve episkopije, temišvarsku i vršačku.
—TORONTALSKU županiju, kojoj je pripadao i Sečanj osnovala je Marija Terezija 23. aprila 1779. godine. Bečkerek je bio sedište jednog od četiri sreza sa 24 sela. Župan je ustoličen 4. oktobra.
—PREMA podacima iz 1780. godine u Banatu je, bez područja Pančeva, Nove Palanke, Medadije i 23 sela Karanse Beškog okruga (južni Banat) bila sledeća struktura stanovništva:
Rumuni 181.639
Srbi 78.780
Bugari 8.638
Cigani 5.272
Nemci 43.201
Jevreji 353
UKUPNO: 317.928 stanovnika
Procenjeno je da je u čitavom Banatu bilo preko 350.000 stanovnika.
—ARARSKA, Vršačka i Temišvarska eparhija 1769. godine imali su 87.104 domaćinstava, 1797. godine bilo je 159.910 stanovnika uglavnom brojni su bili Rumuni useljeni iz susedne Rumunije. Najveći prodor Rumuna zabeležen je u vremenu od 1788. do 1790. godine, kada su Turci probili kod podunavskog grada Oršave. U tom periodu procenjeno je da je doseljeno preko 20 hiljada Rumuna.
—KMETOVI su oslobođeni davanja desetine od pčela, jaganjaca, živine, jaja, teladi i maslada, novim Urbarijalnim zakonom 1836. godine.
—SEČANJ je ustupljen zagrebačkom kapitolu kao zamena za Hrvatska dobra 1801. godine. Četiri godine kasnije Srpsko stanovništvo se pod pritiskom odselilo na granicu nemačko-banatske regimente i osnovalo naselje Samoš.
—UGOVOROM sa sveštenikom iz Sarče (Sutjeske) 1824. godine, parohijalnom svešteniku, čijoj je parohiji pripadao i Sečanj, dobilo je svog sveštenika. Bogomolja je do 1830. godine bila u školskoj zgradi.
—NOVO groblje je urbanizovano 1830. godine.
—SPRATNA školska zgrada je podignuta u centru sela u periodu od 1831. do 1833. godine.
—JEDNA od najtežih godina u istoriji bila je 1831. kada je kolera „pokosila“ 53 osobe.
—PRVA školska komisija je izabrana 1869, a škola je proglašena opštinskom 1870. godine.
—POŠTA je otvorena 1876. godine u zgradi u kojoj se i danas nalazi.
—VELIKI drveni most preko Tamiša, glavna saobraćajnica između gornjeg i donjeg Torontala, podignut je 1885. godine.
—TORONTALSKA Štedionica AD osnovana je 1889. godine. Posle brzog bankrotstva, štediše je preuzela Pančevačka filijala Pučke banke.
—ŽELEZNIČKA stanica, važno saobraćajno čvorište tog vremena, otvorena je 4. maja 1889. godive. Prva pruga je povezivala Bečkerek (Zrenjanin) i Ninčićevo (Međa). Dve godine kasnije, 7. jula 1891. puštena je u saobraćaj železvička pruga Sečanj—Vršac, a 25. novembra 1898. godine i pruga Sečanj—Alibunar i Samoš—Kovačica u dužini 64,5 kilometara. Banat je imao 14 železvičkih pruga u dužini oko 720 kilometara.
—BANAT je krajem XIX veka raspolagao sa 1.200.993 katastarska jutra oranica, od čega je petina bila u rukama veleposednika. Sav taj potencijal privukao je mađarski kapital koji je inicirao razvoj poljovrivrede i industrije. Kako je bio veliki broj bezemljaša, sirotinja je bila sve brojnija. Zakonom 1898. godine počinje likvidacija feudalnih ostataka što utiče na povećanje eksploatacije agrarnog proletarijata. Plašeći se pokreta radnika, veleposednici su zahtevali smanjenje poreza seljacima u čemu su nalazili i sopstveni interes. Posebno je uticala na raspoloženje kapitalista Blemirska buna krajem devedesetih godina prošlog veka.
—MLEKARSKA zadruga je osnovana 1898. godine i bila je druga u komitatu (okrugu).
—VELIKA poplava je bila 1905. godine i odmah je započela izgradnja nasipa duž obale Tamiša. Regulacija rečnog korita je završena 1908. godine.
—DRŽAVNI porez 1908. godine iznosio je 27.130, opštinski prirez 20.622 kruna. Sveukupne obaveze stanovvištva iznosile su 68.968 kruna ili 26,6 kruna po glavi stanovnika. Prema tom podatku Sečanj je imao 2.592 stanovnika.
—U PRVOM svetskom ratu, u bici na Dobrudži, 24. avgusta 1916. godine među 18.510, bilo je i 6.225 vojnika iz Banata, Srema, Bačke i Baranje. Među njima je bvlo i Sečanjaca. U tom ratu je poginulo oko 30 stanovnika Sečnja.
—BROJ stanovnika se kretao: 1869. godine 2.122, 1880. 2.246, 1890. 2.517, 1900. 2.596 i 1910. 2.174 stanovnika.
—SEČANJ je 1919. godine pripojen Torontalsko-tamiškoj županiji.
—PRILIKOM popisa stanovništva 31. januara 1921. godine popisano je ukupno 2.343 stanovnika od kojih je Srba bilo svega 66, Slovaka 8, ostalih Slovena četiri, Rumuna 24, Nemaca 2.090, Mađara 104 i ostalih 47.
—INICIJATIVA za izgradnju banskog puta Vršac — Ritovi — Margita Mariolana (Plandište) — Sečanj u dužini 89,15 kilometara potekla je 1931. godine. Gradnja je planirana da se završi za pet godina. Cilj je bio obezbeđenje bolje komunikacije u delu Banata, u kojem živi više od 100.000 stanovnika i gde se nalazilo blizu 200 hiljada katastarskih jutara kvalitetnih oranica. Kasnije je bila predviđena gradnja puta prema Lazarevu. Stručnjaci su u elaboratu predvideli da se izgradnja može ostvariti uz pomoć većeg zajma na teret budućih generacija. Pripremljena je i potrebna tehnička i ekonomska dokumentacija.
—U BANATU je 1931. godine delovalo 43 deoničarska društva. Prva sečanjska štedionica A.D. imala je kapital od 200 hiljada uz čist dohodak od 21.873 dinara.
—U 1932. GODINI u Banatu su bila registrovana 289 industrijsih preduzeća. Među udruženim u novosadsko udruženje bila je i opštinska električna centrala u Sečnju.
—TRGOVAČKO udruživanje 1932. godine imalo je članove u 10 mesta grada i sreza Jaša Tomić. Imalo je 282 člana među kojima su bili i trgovci iz Sečnja.
—TVORNICA sira evidentirana je u registru 1938. godine.
—SEČANJ je oslobođen 1. oktobra 1944. godine posle snažnog naleta jedinica NOP-a i Crvene armije.
—ODLUKOM vlade Demokratske Federativne Jugoslavije u Sečanj su, posle nacionalizacije nemačke imovine, doselili 17. i 21. septembra 1945. godine 238 domaćinstava iz Bileća. Iz mostarskog kraja doselili su 25. aprila 1946. godine, Kosovski živalj se doselio 26. maja iste godine.
Poljoprivreda nosilac razvoja
POLJOPRIVREDA je oduvek značila život za stanovništvo. Generacije su nalazile u njoj, koliko-toliko, sigurnu egzistenciju. Sa napretkom agrotehnike osećao se i prosperitet mesta i rast standarda stanovništva. Tako je ostalo do današnjih dana.
Povoljan geografski položaj Sečnja i okolnih mesta, posebno Jaša Tomića, koristili su vladari i režimske vlade. Davne 1867. i 1876. godine Sečanj je bio među retkim mestima koja su u Banatu imala tržišno pravo. Tako mesto dobija osnovni preduslov za razvoj zanatstva i trgovine.
Sečanjski atar bio je okružen sa dva „topolovca“, jedan se nalazio u potezu prema Botošu i Orlovatu, a drugi prema atarima „Katarina“, Neuzina i Sarča (Sutjeska).
Prema evidenciji iz 1736. i 1739. godine u selu je bilo 33 poreska obveznika. Inače, mesni atar se protezao u potezima pod nazivima: „velika humka“, „kraljevac“, „livade“, „mala međa“, mala ranka“, „mali topolovac” i „padine”.
Ukidanjem kmetstva 1848. godine seljaci postaju vlasnici zemlje sa ograničenim pravima.
Poljoprivreda, posebno ratarstvo je od davnina, a i sada, najvažnija grana. Razvoj te grane diktirali su vladari u okviru svojih programa. Za vreme Austrijske vlasti, ova regija je u vremenu od 1717. do 1779. todine, pripojena temišvarskom patronatu. Uprava je poverena dvorskoj komori u Beču, centralnoj instituciji za vođenje finansijskih poslova carevine. Ovi su upravljali preko Zemaljske administracije Tamiškog Banata, čije je sedište bilo u Temišvaru. Građanska lica preuzimaju vlast i upravu od 1751. godine, Tamiški Banat je bio u tom periodu podeljen na okruge, a Sečanj je pripadao Bečkerečkom dištriktu, u čijem sastavu ostaje sve do priključenja Banata Ugarskoj.
Početkom treće decenije XVIII veka grof Mersi počinje program masovnog naseljavanja Nemaca, Španaca i Talijana. Najmasovnije su doseljavani sa severa Nemci. Teška i specifična klima u ovoj regiji, zbog konfiguracije zemljišta, prekriveno je bilo šumama i brojnim barama punih insekata, tako „nova domovina“ nije ni najmanje pogodovala doseljenim Nemcima. Srbi su morali da prihvate iseljavanje i traženje novog ognjišta. Posle ukidanja dvorske administracije u Banatu su bile obnovljene županije: Torontalska, Tamiška i Karlovanska. Sečanj je pripadao Veliko-bečkerečkom srezu i srezu Peć (danas područje Rumunije). Posle Prvog svetskog rata, 1919. godine, pripojen je torontalsko-tamiškoj županiji.
Poljoprivreda je svoje pravo mesto, a zaposleni u njoj zasluženo pravo na raspolaganje radom i zarađenim sredstvima, tek posle završetka Drugog svetskog rata. Većina stanovnika, doseljenika iz Bosne i Hercegovine i sa Kosova opredeliće se pravovremeno za kolektivizaciju, za zadrugarstvo.
Radnički pokret bez prave baze
BROJNOST Nemaca u Sečnju, između dva svetska rata, sputavala je razvoj naprednog radničkog pokreta. Sudeći prema raspoloživim pisanim tragovima, nije gotovo bilo moguće da značajnije prodre i zaživi radnički pokret. Istovremeno u okolnim mestima, pre svega u Jaša Tomiću i Neuzini, radnici su stvarali čvrst i siguran pokret. Idejne vođe najbrojnijeg stanovništva Sečnja osnovale su 1929. godine kulturno, a kasnije političko sedište Nemaca, Kulturbund. Slične organizacije imali su Nemci u Šupljaji (Krajišniku), Modošu (Jaša Tomić), Banatskom Despotovcu i nekim drugim mestima širom Banata.
Istovremeno radnički pokret se razvijao u više okolnih mesta u kojima su uglavnom živeli Srbi. Dolaskom Đure Raškova 1937. godine u Neuzini počinju zaživljavati ideje Komunističke partije Jugoslavije.
Režim diktature u staroj Jugoslaviji vodio se sa ciljem razbijanja komunističkog pokreta u Petrovgradu (Zrenjaninu) sedištu masovne političke aktivnosti tridesetih godina ovog veka. Već 1933. godine ponovo je postepeno počelo izgrađivaae ilegalne organizacione mreže KPJ. U proleće 1934. godine u sastavu sindikalne organizacije tekstilaca formirano je radničko kulturno-umetničko društvo sa tridesetak članova, uglavnom mladih komunista.
Među začetnicima naprednog radničkog i sindikalnog pokreta u Velikom Bečkereku su bili između ostalih: Mihalj Servo, Mihal Senji, Ruža Šulman, Vladimir Kolarov-Koča, Stevica Jovanović, i drugi.
Kuriri i članovi KPJ su prolazili kroz Sečanj na putu do mesta u kojima je ilegalno delovala Partija. Nemci su ostajali po strani.
Prema podacima Uprave podružnice Saveza brijačko-vlasuljarskih radnika, kojim je obaveštena centralna uprava o novim članovima u Petrovgradu (Zrenjaninu) između ostalih zapisano je i ime berberskog radnika Frauenhofera Laziusa, rođenog 22. avgusta 1914. godine u Sečnju.
Rat je stigao u Sečanj
ODMAH po okupaciji naše zemlje, mesne Švabe stupaju masovno u okupatorske vojne i političke formacije. Lojalni idejama nacizma započeli su borbu protiv komunista.
Domaće Švabe-folksdojčeri iz čitavog Banata, odnosno Vojvodine, svrstali su se u redove zloglasne i po zlu nadaleko poznate „Princ Eugen“ divizije za koju su regrutovane i Švabe iz Sečnja, 1942. godine. NJihova zlodela osetio je nedužan narod širom Haše zemlje, a bili su po zlu čuveni i van naših rpanica. Iskoristili su vojnu silu i trenutnu premoć da uništavaju narod, posebno u Bosni i Hercegovini.
Već u prvim danima okupacije folksdojčeri i Hitlerovi vojnici su 18. i 23. aprila u znak odmazde streljali 17 rodoljuba. To su bile prve žrtve fašističkog zločina u ovom kraju.
Krvav zločin na nedužnim stanovništvom, Nemci su izvršili kao odmazdu zbog streljanja izvesnog Petera Bona žitelja Sečnja, vojnika starojugoslovenske vojske, koji je nakon dezertiranja bio na čelu nemačkih tenkovskih okupacionih jedinica. Kod Šurjana su ga prepoznali i zarobili. Vojna komanda u Jarkovcu ga je po kratkom postupku, vojnom ratnom zakonu, osudila na smrt. Okupacione vlasti su u znak simbolike promenile naziv Sečanj i dali mu ime Petershajm. Tako je od 1943. godine do kraja rata mesto nosilo ovo ime.
U znak sećanja na taj zločin, radni ljudi i građani opštine Sečanj podigle su „ 11. maja 1985. godine i otkrili spomen obeležje rodoljubima na mestu streljanja, kod mosta na Tamišu.
Čitavih osam dana posle okupacije Jugoslavije 1941. godine u Sečnju je bilo sedište SS čete.
Nemačko sganovništvo sela je živelo u velikom strahu jer su saznali da je izvesni Arkadije Marićev (koji je u Sečnju izučio kasapski zanat) iz Neuzine, zbog streljanja Srba, zapretio da će za svakog streljanog poseći 100-tinu švapskih glava. Meštani više nisu imali miran san, a spasao ih je železnički službenik, izvesni Sladomir Polić. Nemački istoriografi okarakterisali su Polića kao pristojnog i mirnog čoveka-komunistu.
Oslobođenje Sečnja
NEMCI su osećali da gube rat. Iz predostrožnosti spremili su plan evakuacije. Trebalo je da pripreme zaprege, i najnužnije stvari za beg na Zapad, Meštane js zahvatila panika. Da bi koliko toliko smirili sugrađane mesni list vođstva narodne grupe Nemaca, nedelju dana pre ulaska oslobodilaca u Sečanj, objavio je parolu „ostajemo ovde”. Mnogi nisu bili spremni da pođu na dalek i put pun neizvesnosti. Posebno nisu mogli da zamisle da napuste sve ono što su imali i stvorili. Većina je verovala da će kao i nakon izgubljenog rata 1918. godine, jeftino proći i sve svoje ratne grehe oprati plaćanjem ratne odštete.
Realno situaciju su shvatili kada je bila sve bliža grmljavina topova. Sredinom septembra 1944. godine topovske kanonade su bile sve bliže i dolazile su iz pravca Temišvara. Mesna vlast je pokušala da umiri uspaničene meštane. Tako je u ponedeljak 25. septembra u Sečanj stigao mladić u nemačkoj uniformi. Presvukao se u civilno odelo, jednot vršnjaka, i pošao da kod Velikog Gaja pređe Rumunsku granicu u cilju izviđanja. Tako su za trenutak pokušali psihološkim merama da smire Švabe koje su gubile glavu. Posle tri dana, po povratku, izviđač je dezinformisao stanovništvo da ne treba da se boje jer im ne preti nikakva opasnost. Te reči su koliko-toliko umirile Švabe.
Dva dana kasnije stigla je prava i istinita informacija: Ruska vojska je zauzela poštu u susednom Modošu (Jaša Tomić). U tom trenutku u mesnoj školskoj zgradi bilo je stotinak dečaka uzrasta od 16 do 18 godina u uniformama nemačkih vojnika i pod vojnom komandom. To je bila čitava vojna „sila“ dojučerašnjeg okupatora koji je bezglavo bežao pred nadiranjem oslobodilaca. Tom dečijom vojskom je komandovao rezervni major-meštanin, koga je kasnije, prilikom izviđanja, na putu prema Modošu, ubio ruski vojnik.
Prvi ruski konjanik koji je došao preko mosta u Sečanj, stradao je od plotuna nemačkog vojnika koji je bio u zasedi. Vest je prostrujala selom i panika je kulminirala. Ta noć je bila najstrašnija za meštane. Kažu bila je mračna i olujna, a niko nije ni pomišljao da zaspi. Kroz noć se prolomila paklena eksplozija. Diverziju na železničkom mostu izvršili su oslobodioci. Diverzanti su cele noći delovali na svim značajnim punktovima železničkog čvora. U vazduh su digli skretnice, šine i pomoćni objekat. Minirana je i ložionica.
Tačno 1. oktobra, posle sedam sati iz pravca temitivarskog bedema, preko sela je protutnjala topovska kanonada. Ubrzo su u Sečanj ušli oslobodioci, partizani i ruska vojska. Put su nastavili ka Sarči (Sutjeska).
Vojska je izvršila rekviriranje imovine, uzeli su sve konje.
Partizani su sve meštane do 70 godina starosti angažovali na poslovima raščišćavanja ruševina na železničkoj stanici. Pohapšeni Nemci su u manjim grupama sprovedeni u mesni, te sabirne logore u Modošu i Srpskoj Boki, a veća grupa je odvedena u Srpsku Neuzinu. Kasnije svi su prebačeni u zrenjaninski logor.
U vreme oslobođenja mesta bilo je četrdesetak srpskih porodica koje su radile na železnici. Oni su jedno vreme brinuli o miru u oslobođenom Sečnju. Gotovo većina domaćih Švaba je do 29. januara 1945. godine odpremljeno u logore u Zrenjaninu i Kikindi. U najsiromašnijem delu sela izgrađen je logor u kojem su bili Nemci od 8. marta 1945. godine. Zanatlije, obućari, krojači i mašinbravari su radili u mesnim radionicama. Februara 1948. godine oslobođeni su iz logora Nemci i upućivani na prinudni rad. Iz Bega St. Georga (Žitište) upućeni su u okolinu Beograda i na državno poljoprivredno dobro Belje. Posle ukidanja prinudnog rada 1951. godine većina Švaba je ostala u mestima u kojima je zatečena. Neki su iskoristili mogućnost i odselili se u Zapadnu Nemačku.
Odlukom prve demokratske vlade FNRJ, sva dobra Nemaca, petokolonaša i narodnih neprijatelja su nacionalizovana. Sve je to predato na upravljanje narodu.
Sečanj od 1945. godine
SEČANJ su naslile porodice iz bilećkog i mostarskog sreza, te jedan broj sa Kosova i Metohije i Makedonije. To je bio period opšte kolonizacije Vojvodine u cilju bržeg osposobljavanja za nastavak proizvodnje hrane koja je bila preko potrebna ratom opustošenoj i opljačkanoj Jugoslaviji. Istovremeno, trebalo je obezbediti dojučerašnjim ratnicima i njihovim porodicama, kojima je neprijatelj uništio domove, i krov nad glavom sigurnu egzistenciju. To je sve moglo da se ostvari, u ovoj žitnici koju su do tada naseljavali Nemci. Porodice koje su ostale bez svojih domova, posebno iz pasivnih i brdskih krajeva, krenule su u Vojvodinu. Započela je tako velika „osma ofanziva“.
Naseljavanje je počelo 17. i 21. septembra 1945. godine i trajalo je do kraja naredne 1946. godine.
U tom periodu doselile su se porodice:
Aleksić, Andrić, Babić, Bajović, Batinić, Biberdžić, Bjelica, Bobot, Bojović, Bratić, Brčić, Vujović, Vujnović, Vuković, Vukoje, Vučković, Gaćinović, Glušac, Grubačić, Denda, Dunđer, Dutina, Đajić, Ždrale, Ivkozić, Ilić, Inić, Jokanović, Kapor, Kapetinić, Kovačević, Kukić, Kokotović, Komnenić, Kundačina, Koprivica, Komar, Lisov, Luburić, Milošević, Milićević, Milidragović, Mirković, Nastić, Novčić, Papić, Parežanin, Perišić, Piljević, Popara, Popadić, Radović, Radan, Radovanović, Rogan, Savović, Oaltić, Samardžić, Svorcan, Skočajić, Slepčević, Sudžum, Tabaković, Tešanović, Tomanović, Tomović, Uljarević, Hrnjez, Čorlija, DŽeletović, Šakotić, Šarenac, Šešlija, Šulović, Šutonja.
Bilećka domaćinstva imala su 1.414 članova, od kojih oko 700 sposobnih za rad. Među kolonistima bilo je 425 boraca NOR-a. U toku Narodnooslobodilačkog rata 135 članova ovih porodica dalo je živote za slobodu.
U Sečnju su zatečena i neka srpska domaćinstva 1945. godine: Arađanin, Berberski, Vasinski, Vesin, Veljkov, Golušin, Ilijević, Jakovljev, Maluckov, Mazanski, Pašić, Pivarski, Pajić, Rapović, Rajin, Rnaković, Stamenković, Ćopić, Fišer, Cvejin i Šećerov. Mađarske familije: Bela, Varga, Deže, Dobai, Kovač, Kašekata, Marović, Mihić, Propst, Tot i Hor vat i romske porodice: Nikolić, Radu i Šajin.
Iz mostarskog sreza u Sečanj je 25. aprila stiglo 30 porodica sa 166 članova, i to:
Antelj, Aćimović, Bojanić, Došlo, Ivanišević, Kuzman, Lečić, Marić, Matković, Sjeran, Trišić, Čalija, Škoro.
Beć 26. maja 1946. godine došlo je 41 domaćinstvo sa Kosova i nekih drugih krajeva naše zemlje, sa ukupno 218 članova. To su bile porodice:
Božić, Boljanović, Vukosavljević, Vidojević, Godočević, Dragić, Đukić, Živanović, Janjušević, Jokanović, Katić, Mećavić, Novaković, Pavlović, Popović, Rnić, Rudan, Sladoja, Stević, Stojisavljević, Trklja, Šarić.
Ukupno je konačno naseljeno 309 domaćinstava sa 1.798 članova od kojih 907 sposobnih za rad. U mestu su prema nepotpunim podacima zatečena 24 srpska domaćinstva, četiri rumunska, 16 mađarskih, sedam nemačkih i 16 domaćinstava Roma. Tako je u prvoj polovini 1946. godine bilo ukupno 376 domaćinstava sa 2.022 člana, među kojim je bilo 1.005 sposobnih za rad.
Članovi komisije za naseljavanje Sečnja:
1. Risto Babić
2. Aleksa Vuković
3. Vlado Papić
4. Vaso Slepčević
5. Mirko Grubačić

Trebalo je izvojevati veliku bitku za obrazovanje stanovništva i prilagođavanje uslovima života na novom i pomalo neobičnom ognjištu. Život je započeo u urbanizovanom naselju i formiranim individualnim ekonomijama uz primenu modernije opreme. Dojučerašnji ratnici su zamenuli oružje alatkama i knjigom. Zasukali su rukave i sa pesmom na usnama krenulo se u nove radne pobede. Gradila se zemlja i uporedo sticana nova znanja.
Tripo Vučković, borac i jedan od učesnika kolonizacije opisuje to vreme:
—Posle višemesečnih priprema u Hercegovini došlo je do rastanka sa rodnim zavičajem bilećana koji su napuštali pradedovska ognjišta. Krenuli smo prema ravnoj Vojvodini o kojoj su nam samo pričali. Prva kompozicija železničkih vagona u kojima smo bili smešteni sa imovinom pošla je 9. septembra 1945. godine sa bilećke železničke stanice. „Vlakom bez voznog reda“, na dalek put krenuli su neviđeni putnici. Gorštaci su poveli i stoku, vrednu i uvek pouzdanu imovinu. Naš put je trajao skoro desetak dana. Najpre smo presedali na putu za Trebinje. U Lastvi je zaobiđen pešice porušen most i prešli smo u vagone sa druge strane rečnog korita. Najteže je bio prenos opreme, i teranje stoke, istovar i utovar u vagon. Slično nam se dogodilo i u Čapljini, kod Mostara, na Jablanici prema Sarajevu i najzad na Tisi, na putu za Sečanj. Put je bio veoma naporan i težak, a putnici su se prvi put osvežili prilikom kupanja kod železničke stanice u Zrenjaninu.
Sve putnike motivisale su za put budućnost i objektivne okolnosti. Tako je naseljavanje uspešno okončano. Naseljavanjem je rukovodila Komunistička partija u koju je narod TOKOM rata stekao veliko poverenje. Prednost za putovanje u Vojvodinu imale su najpouzdanije porodice boraca koje su maksimalno doprinele pobedi nad fašizmom i njegovim domaćm pristalicama.
Trebalo je poći u obnovu ratom razrušene i opustošene domovine. Krenulo se u novu ofanzivu u koju nas je pozvala nova vlast i Partija.
Pritisnuti smo bili objektivnim okolnostima, vrlo teški životni uslovi u kojima, su se naši ljudi našli posle završetka rata. U četvorogodišnjim borbama poginuo je veliki broj najvitalnije radne snage, razoren i porušen dobar deo stanova i skoro uništen stočni fond. A sve to je podmirivalo najveći deo životnih potreba naše zemlje.
U toku puta smo saznali da umesto priželjkivane Bačke putujemo u Banat. Ha putu prema Novom Sadu obavešteni smo da će komunisti imati razgovor sa predsednikom Glavne komisije za kolonizaiiju drugom Dimitrijom Bajalicom. Želje su bile usmerene jer su neki naši drugovi od ranije poznavali taj deo Vojvodine. Lično sam očekivao da je najavljeni drug iz civilstva. Kada se voz zaustavio u stanici došao je oficir u pratnji dvojice civila. Bio je to Bajalica. Čovek srednje visine, vedra i nasmejana lica u elegantnom oficirskom odelu sa titovkom na glavi. Saopštio nam je otprilike: … „Mi smo se drugovi sporazumeli sa Vladom Šegrtom, i vašim rukovodiocima da vi idete u Banat u jedno bogato švapsko selo. Svi ćete dobiti kuće, zemlju i ostalo. U tome nećete imati nikakvih problema. Neće biti potrebno da se oko tih detalja zadržavamo. Važno je da vi komunisti organizujete omladinu i narod da se saberu plodovi letine i završi jesenja setva. Propusta u tome ne sme biti.“
Bilo mi je najpre malo neprijatno posle ovih reči jer sam stekao utisak da drug Bajalica sumnja u našu sposobnost i volju za rad. Nekako sam mu to odmah i zamerio.
Put je iz Novog Sada vodio prema Zrenjaninu do odredišta i našeg sadašnjeg mesta boravka. Ha železničkoj stanici je bilo opšte narodno veselje. Sa razvijenim zastavama sačekali su nas mladići i devojke. Rekoše da su iz Boke, Neuzine i nekih okolnih mesta. Odmah se zaorila, iz svih grla, pesma i zaigrala narodna kola. Nastalo je pravo narodno veselje bez obzira što smo bili premoreni od puta, a čekali su nas i nove velike obaveze. Sećam se da je dan bio sunčan i sparan, kao i skoro svaki letnji dan. Komisija za doček je organizovano obavljala svoj deo poslova. Ubrzo su nam dodeljene kuće, a većina je pohitala da ih vidi, i upozna svoje nove domove. Prašina je teško pala brđanima, posebno oni oblaci koji su se podizali ulicama koju su snažno raspirivale zaprege i stoka koju smo doterali. Mnogi su se poplašili da će nam prašina doneti razne boleštine.
Ulaskom u nove domove, mnogi su se razočačrali jer su po pričama očekivali više. Većina je dobila tek po krevet, a neke brojnije porodice su dobile krevet više. Trebalo je snaći se za spavanje. Ne obazirući se na nastale teškoće i umor organizacije SKOJ-a i USAOJ-a odmah su pristupile organizovanju omladinske radne brigade koja je uz pesmu i veselje, na vreme, obavila jesenje poljoprivredne radove.
Posle mesec dana od doseljenja pozvali smo druga Bajalicu u Sečanj radi rešavanja problema koji je stvoren pogrešnim naseljavanjem većeg broja domaćinstava. Ha sastanku sekretarijata Partijske organizacije uverili smo Bajalicu da nije bilo problema kod organizovanja naroda i omladine za akcije. Teškoće su nastale tamo gde smo ih najmanje očekivali, iako su nas prilikom dolaska, u Novom Sadu, uveravali da ih neće biti. Ubrzo posle ovog dogovora izvršena je preraspodela i svako domaćinstvo je imalo odgovarajući stambeni prostor,
Od prvog dana dolaska u Sečanj kolonisti su se trudili da trajno sačuvaju uspomenu na sve one koji su izvojevali našu slobodu. U znak večite zahvalnosti, za besmrtna dela velikana naše revolucije, posebno svojih zemljaka, narod Sečnja je 1965. godine podigao, u centru mesta, spomen obeležje palim borcima i otkrio biste narodnih heroja Mira Popare i Vlada Tomanovića.
Porodice doseljene u Sečanj dale su šest narodnih heroja, 14 nosioca Spomenice 1941. godine, više od 130 je posle završetka rata bilo u zvanju vojnog starešine, a 41 je bio ratni vojni invalid.
Aktivni su bili ti prekaljeni borci i u novoj državi. U porodicama kolonista bilo je, između ostalog, i sedam članova opštinskih i sreskih komiteta Komunističke partije Jugoslavije, 12 članova opštinskih i sreskih komiteta SKOJ-a i šest članova odbora Antifašističkog fronta žena i 14 članova opštinskih i sreskih narodnooslobodilačkih odbora.

Život u novim uslovima
NASELJAVANJE boračkih domaćinstava najteže je palo tim ljudima koji su stoički izdržali sve ratne strahote i necpeće. Neki nisu mogli da se prilagode već su se vratili u rodni kraj u Hercegovinu. Uz sve to sporost nove administracije, koja se izgrađivala, i greške organa za naseljavanje još više su opteretile ljude. Naime, zbunjenost je nastala i pretvorila u problem zbog prenaseljenosti Sečnja u jednom kraćem vremenu. Uz porodice iz Bileća, 1945. godine, stigle su i porodice iz Gacka i Nevesinja. Tim i drugim greškama Komisije za kolonizaciju koje su činili pojedinci bilo je stvoreno prilično haotično stanje koje je izazvalo nezadovoljstvo tek pristiglog stanovništva. U pojedine kuće smešteno je i po više porodica.
I pored svih teškoća i neusklađenog dolaska kolonista, stanje se ubrzo normalizovalo i stambeni fond je iskorišćen na najbolji mogući način. U međuvremenu porodice iz Gacka su se odselile u susednu Sutjesku, a iz Nevesinja u Jaša Tomić.
U svim tim teškoćama i opštoj nemaštini pesma, veselje i revolucionarni zanos osnaživali su narod. Savladane su tako teškoće. Započeta je velika bitka za ostvarivanje prvog Petogodišnjeg plana Jugoslavije, od 1947. do 1951. godine. U periodu ubrzanog razvoja bazične industrije poljoprivreda je bila od nacionalnog interesa. Trebalo je obezbediti što više hrane, kako bi se manje zavisilo od uvoza. Nije baš išlo lako, ali uz velike napore i dobru organizaciju nastavila se izgradnja zemlje.
Skoro svako domaćinstvo je doteralo kravu iz starog zavičaja i tako obezbedilo mleko za decu i bolesne. Meso su takođe nabavljali iz starog zavičaja, od rodbine. Dok nisu počeli samostalnu proizvodnju, snabdevali su se, gotovo godinu dana, sledovanjem i kupovinom oskudnih namirnica.
Odmah po dolasku bilećani su formirali organizaciju Komunističke partije, a nešto kasnije i organizaciju Saveza komunističke omladine. Zajedno, uz postupno organizovanje ostalih političkih subjekata stvorena je okosnica čitavog političkog i društvenog života Sečnja.
Očekivale su ih akcije na ubiranju letine sa njiva i priprema oranica za setvu i setva ozimih useva. Formirana je Omladinska radna brigada. A st. Branko Vukoje bio je prvi komandant. Za prvog sekretara KPJ u Sečnju izabran je Ratko Vujović. Sečanj je pripadao organizacijski KP SKOJ-a Sreza Jaša Tomić. Formiran je i Mesni komitet KP.
Omladinska radna brigada je dala pun doprinos u završetku poljoprivrednih poslova. Stečeno iskustvo u kolektivnoj obradi zemlje značajno je uticalo na osnivanje seljačkih radnih zadruga u proleće 1946. godine. To je bila čvrsta baza za organizovanje svih tokova života.
Posle opsežnih priprema i uvida u celokupan kapital raspodeljene su nacionalizovane kuće, pokućstvo, zemlja i poljoprivredna oprema i alatke. Dojučerašnji ratnici su oružje zamenili poljoprivrednim oruđem. Bitka za hranu je bila najvažnija. To je bio zadatak nove vlade i Partije.
Beć 16. aprila 1946. godine osnovane su dve seljačke radne zadruge „Miro Popara“ i „Vlado Tomanović“. Pristupilo je 190 zadrugara sa celokupnom imovinom, a manji broj je ostao u takozvanim zajednicama koje su imale poseban oblik kolektivne obrade zemlje. Od prvog dana je vladalo zajedništvo, posebno u poljoprivrednoj proizvodnji.
Organizovanje života i vlasti u mestu preuzeo je Narodnooslobodilački odbor čiji je prvi predsednik bio Nikola Ilić-Nidžo koji su sačinjavali ugledni ljudi borci i organizatori narodnooslobodilačke borbe. NOO je rešavao probleme koji su pritiskali narod i to od onih svakodnevnih pitanja kao što je bio smeštaj, ishrana, obezbeđenje ogrevnog materijala, zdravstvena zaštita, priprema za početak rada škole pa do najsloženijih zadataka, od kojih treba pomenuti organizovanje akcija u poljoprivredi. Trebalo je uz sve teškoće, sa malim trans- portnim kapacitetima i uz skromne poljoprivredne mašine i alatke ubrati i smestiti kukuruz, grožđe i izvršiti pripremu oranica.
Među stanovništvom bilo je malo pismenih, a od radno sposobnih bilo je samo pet do šest visokokvalifikovanih i dvostruko veći broj kvalifikovanih radnika. Izvršena je preraspodela raspoloživog kadra. Kvalifikovani radnici su bili nosioci poslova i instruktori na poslovima rukovanja i održavanja poljoprivrednih mašina i proizvodnji električne energije, mlinu, na železnici i u ciglani.
Uporedo sa radnim akcijama, u večernjim časovima održavani su kursevi opismenjavanja. Rezultati su bili uočljivi, i tako je građena čvrsta osnova razvoja ove sredine.
Sečanj je krajem 1986. godine imao 150 zaposlenih u poljoprivredi, 644 u drugim privrednim i neprivrednim organizacijama u mestu, Zrenjaninu i okolnim naseljima. Penzionera je bilo 427. U ovom opštinskom sedištu je 342 učenika, 84 studenta, veliki broj srednje obrazovanih i 67 fakultetski obrazovnih stanovnika (šest lekara, dva veterinara, 11 inženjera, 20 profesora, 17 pravnika i 10 ostalih profesija). Čak 81 odsto je zaposleno u industriji, zanatstvu, trgovini, ugostiteljstvu, zdravstvu, prosveti. upravi, samoupravnim interesnim zajednicama i drugim delatnostima. Ovakva struktura uticala je na ozbiljna socijalna raslojavanja.
Ha evidenciji SIZ-a za zapošljavanje bilo je 232 nezaposlena radnika i stručnjaka, od kojih 113 Roma.
U proteklom periodu od četiri decenije nije značajnije izmenjen broj stanovnika. Sečanj danas ima 2.178 stanovnika, odnosno 696 više u odnosu na evideitiran broj 1946. godine. Svake godine, računajući jednostavnim matematičkim operacijama povećavao se broj stanovnika za samo 17 osoba. Jedino se uvećao broj domaćinstava sa 376 na 774 u 1986. godini. Istovremeno smanjivan je broj članova domaćinetva. U 1946. godini evidentirano je sedam domaćinstava sa jednim, 31 sa po dva i 32 domaćššgva sa po tri člana, dok je 1986. godine bilo čak 89 domaćinstava sa po jednim, 150 sa po dva i 120 sa po tri člana. Sve ovo ukazuje na smanjenje nataliteta što je prisutno već godinama u čitavoj Bojvodini. Sečanj je 1985. godine imao: 2391 Srbina, 35 Rumuna, 32 Mađara, 246 Roma i 14 ostalih.
Sečanjska domaćinstva imaju 603 televizora, 392 telefonska priključka, u toku je završetak montaže i gradnje savremene telefonske centrale sa 1.000 brojeva i 225 automobila. Gotovo da nema kuće bez radio ili tranzistorskog radio aparata. Vodovod je uveden u svako domaćinstvo a brojna domaćinstva imaju kupatila.
Sve ulice imaju tvrd kolovoz i izgrađene trotoare. U posleratnom periodu izgrđene su moderne stambene zgrade u individualnom i društvenom vlasništvu. Centrom dominiraju tri četvorospratna stambena objekta i drugi administrativno poslovni objekti. Prošle godine otvoren je moderan hotel „Crveni cvet“ i započela je izgradnja Doma kulture na lokalitetu nekadašnje upravne zgrade OOUR „Miro Popara“.

Privreda Sečnja
Poljoprivreda
POLJOPRIVREDNA proizvodnja je u Sečnju je najznačajnija privredna grana i obavlja se na 2.659 hektara obradivih površina i 579 hektara pašnjaka. Dosta dugo je čitav razvoj Sečnja zavisio upravo od poljoprivrede.
Po završetku Drugog svetskog rata i kolonizacije Sečnja parcele su podeljene. Pošto su podmirene potrebe kolonista u fond opšte narodne imovine 1946. godine bilo je 409 hektara obradivog zemljišta. Odmah je počelo podruštvljavanje oraničnih površina. Tako se ovaj proces kretao uzlaznom linijom u korist društvenog sektora. U međuvremenu zadruga je kupila od seljaka oko 1057 hektara. Danas OOUR „Miro Popara“ poseduje 1.466 hektara obradivog zemljišta, a individualni sektor 1.193 hektara.
Čvrsti temelji zadrugarstva postavljeni su 1946. i 1947. godine, kada su domaćinstva doseljena iz bilećkog sreza svu svoju zemlju i opremu „uneli“ u Zadrugu. Zemlja je kolektivno obrađivana a posle 1949. godine formirana je SRZ „Jedinstvo“.
Više od dva veka dešavale su se promene u poljodrivredi. U prvo vreme svaka porodica koja se doseljavala na ovo područje dobijala je određenu parcelu uz obavezu da plaća proizvodima gospodarima. Kako se radilo o privatnom vlasništvu, posebno posle ukidanja kmetstva, seljaci su zemlju prenosili nasleđem i prodajom. Tako je počelo socijalno raslojavanje.
Šezdesetih godina prošlog vrka klasično obeležje kapitalizma, siromašni i prezaduženi seljci su morali ustupiti zemlju kapitalistima. Tako su ponovo postali zavisni. Sprovedena je prinudna komasacija pa su zemljišni posedi kompleksirani. Pobune radnika zbog teških uslova rada i nedovoljnih zarada bile su često pred kraj prošlog veka.
Mnogi seljaci su jeli pšenični hleb samo u svečanim prilikama. Atar je bio često ugrožen visokim vodama, do vremena izgradnje nasipa na Tamišu. Krčenjem šuma i odvodnjavanjem bara stvarane su nove obradive površine.
Radilo se veoma mnogo, zemlja nije uzvraćala istom merom. Ha primer 1901. godine statističari su zabeležili da se na poljima „banatske žitnice“ po jutru oranica proizvodilo: pet metričkih centi pšenice, sedam metričkih centi raži, 15 kukuruza, 50 krompira i 250 metričkih centi šećerne repe. Kako je u to vreme stočarska proizvodnja bazirana na pašnjacima bilo je malo stajnjaka te je zemljište iscrpljivano.
Tada je agrarna reforma obezbedila bezemljašima da ponovo dobiju malo zemlje u potezima koji su bili neobrađivani, a zemlja bila lošija.
Neki vidniji napredak nije zabeležen ni posle završetka Prvog Svetskog rata. Tako je 1937. godine proizvedeno po katastarskom jutru: sedam metričkih centi nšsnice, 13,7 metričkih centi kukuruza, oko 42 metra krompira, a šećerne repe samo 125 metričke cente.
Sečanj je osnovan kao isključivo zemljoradničko-zanatsko naselje. Malobrojne zanatlije bile su na usluzi meštanima, a i sami su bili prinuđeni da se bave poljoprivredom. Neki seljaci su nadničili na zemlji veleposednika, na Malmediji, koja je preostala posle raspodele doseljenicima 1805. godine. Zemlja se obrađivala drvenim plugom i drugim primitivnim alatkama.
Najteže je bilo, u vreme ispunjavanja obaveza prema veleposedniku. Švapski seljaci su postepeno gradili svoje kuće kao i potrebne prateće objekte. Zabeleženo je da su nekadašnje srpske kuće dali zanatlijama i trgovcima. Proizvodili su žito, ovas, ječam i kukuruz. Pošto je bilo dovoljno pašnjaka nisu proizvodili lucerku. Obavezni su bili da desetinu svojih proizvoda predaju zemljoposedniku. Inače, za vlastite potrebe gajili su kudelju koju su doneli iz stare domovine. Krompir je takođe bio značajan artikal te je ovaj kraj po njemu nadaleko bio poznat.
I pored savremenih metoda uglavnom se radilo ručno. Žita su košena kosom a zatim u avlijama vršilo sa konjima. Oni koji nisu imali konje posedovali su neku vrstu dreša, ručnu alatku za trešenje zrna. Poslednji put je takva naprava viđena 1907. godine u Aizeburger komitatu.
Ubrzo su stigli drveni plugovi sa gvozdenim ralom. Zatim se ta alatka usavršavala i konačno je izgrađena čitava od gvožđa oko 1880. godine. To su bile alatke sa dva i više rala. Usavršeni su gvozdeni valjci, konjska vršalica, kosačica i kasnije kombinovana kosačica sa samovezačicom. Olakšan je tako posao poljoprivrednika. Da se ne bi gubilo zrno TOKOM žetve posao se obavljao pre punog zrenja pšenice. Žito je dozrevalo u snopovima i krstinama (povezano u snopove, unakrsno slagano). Slama je korišćena kao prostirka u štalama, oborima i kao ogrev. Pleva se koristila za hranu konja i krava. Ha tavanima su skladištili žitarice. Seljaci su tako, zavisno od ekonomske moći, čekali sa isporukom proizvoda do trenutka kada cene budu najpovoljnije i najprihvatljivije.
Kukuruz u klipu smeštan je u ambare u kojima je i prirodno sušen.
Svetska ekonomska kriza 1929/33. godine, nije poštedela ni ovdašnje seljake. Tako su cene jutra ornice bile samo šest do sedam hiljada dinara, iako su ranije bile oko 40 hiljada dinara. Neki, ekonomski slabije situirani seljaci, su morali da prodaju svoj posed u bescenje kako bi podmirili dugove. Žito je prodavano po 80, a kukuruz po ceni od 40 do 42 dinara za metričku centu. Umešala se ta da i država kako seljaci ne bi propali. Tako su prepolovili dugove seljaka, a ostatak je trebalo da vrate u narednih 12 godina uz šest odsto kamate. Najveći teret je pao na banke tog vremena.
Otvaranjem tržišta prema Zapadu poboljšao se položaj seljaka jer se žito izvozilo. U to vreme, u sezoni, radni dan seljaka trajao je od 14 do 18 časova. Ustajao je u tri ujutro, namirivao stoku, zatim odlazio i teško radio u polju, da bi u kasnim večernjim časovima istovarao kola u svom dvorištu.
Pošto je u Velikom Bečkereku 1911. todine izgrađena Fabrika šećera, zemljoposednici su se opredelili za proizvodnju šećerne repe i dobrim delom suncokreta. Tako je ostvarena bolja preraspodela vremena i obezbeđeni uslovi za unapređenje proizvodnje. Smanjene su površine pod žitaricama. Gajenje kudelje nije se ekonomski isplatilo jer je bio skup transport do kudeljara u Bačkoj.
U stočarstvu najsvetlija tačka, u predratnom periodu, bilo je gajenje konja pase „nonius“ koji su imali univerzalnu namenu. Gajeno je švajcarsko goveče crvene dlake. Bila su brojna domaćinstva koja su posedovala krave. U tovu svinja bila je najzastupljenija »mangulica“ a gajen je ,bekšir“ i nemačka plemenita svinja.
U ataru je bilo i 40-tak katastarskih jutara vinograda.
Jedan od veleposednika bio je Srbin Petar von Jagodić. Taj penzionisani, vice župan Kraso-Szörenueg Komitata bio je vlasnik 1.100 katastarskih jutara „Čot“ u ataru Boke, koje se graničilo sa atarom Sečnja. Petrov sin Bogomil je bio diplomirani agronom i unosio je mnoge korisne novine u poljoprivrednu proizvodnju. Beh 1880. godine uz posredstvo Jagodića ova opština je iz Engleske, na kredit, kupila prvu parnu vršalicu. Osnovano je društvo za vršidbu, neka vrsta akcionara, a trećina udela je bila porodice Jagodić.
Za vreme rata poljoprivreda je bila angažovana za snabdevanje nemačke vojske na frontu. Starosedeoci su snabdevali domaće nemačke jedinice, posebno jedinicu „Princ Eugen“.

Velika agrarna reforma
ODMAH po završetku Drugog svetskog rata, 1945. godine, počela je velika agrarna reforma i kolonizacija. Izvršene su pripreme za eksproprijaciju i podelu zemljišta i nacionalzovane imovine agrarnim interesentima, a već naredne 1946. godine izvršena je dodela zemlje.
Najvažniji zadatak u to vreme je bila kolektivizacija i ljudi su shvatili da u nove radne pobede mogu samo jedinstveno, kako su to činili i TOKOM tek minulog rata. Već na samom startu 16 porodica uopšte nije prihvatilo međe na svojim njivama. Radili su sve zajednički i delili plodove. Tako je Sečanj bio prvi u srezu Jaša Tomić gde je 1949. godine objedinjena kolektivizacijom celokupna poljoprivredna proizvodnja.
U jesen 1945. godine organizovana je omladinska radna brigada od oko 500 članova. Zajedno su pošli te jeseni u atare da sakupe letinu, oberu kukuruz, sakupe kukuruzovinu i pripreme zemljište za setvu. U tom velikom poslu pridružila se omladina iz susednih mesta, starosedeoci. Svi su bili svesni da samo organizovano i disciplinovano, uz zalaganje mogu završiti sve predviđene poslove.
Pošto su preko zime sagledali pravo stanje i malo predahnuli, pripremali su se za narednu godinu i proizvodnju koju su trebali da obezbede u veoma teškim uslovima. Opredelenje je bilo da se formiraju zadruge. Tako su 16. aprila 1946. godine osnovane Seljačke radne zadruge „Miro Popara“ i „Vlado Tomanović“. Kasnije, doseljavanjem porodica iz Mostara i Kosova 1949. godine formirali su treću zadrugu „Jedinstvo“,. Upravnik je bio Milan Trišić.
Prvi upravnik SRZ „Miro Popara“ bio je Mirko Samardžić, a SRZ „Blado Tomanović“ bio je Milovan Milićević.
Sečanjci su 1950. godine sve tri zadruge spojili u jednu pod imenom „Edvard Kardelj“. U individualnom posedu ostalo je 200 hektara.
Poljoprivredna proizvodnja je bila veoma teška, koristio se poludrveni plug, drljača, kosačica i po neka samovezačica uz konjsku ili zapregu volova. Zatečena poljoprivredna mehanizacija je bila više no skromna tako da je ulagano mnogo živog rada. Žito se kosilo i ručno, kao i trava. Koristio se i pribor: brus, kvasilica brusa, klepac i babica, te tobalica i srp. Žito je dovoženo iz atara u dvorište gde se uz pomoć lokomobila (parne mašine) i vršalice vrlo žito.
Naravno, bilo je i nešto modernijih poljoprivrednih mašina, traktor, metalni plug, sejalica.
Realizacija programskih ciljeva revolucije bila je kolonizacija i agrarna reforma. Tako je po završetku rata odlukom Vlade eksproprisana zemlja 1.193 veleposednika, 83 banke, 679 crkvenih poseda, 5.695 kuluka (zemljišta koje su besplatno obrađivali seljaci), i svim koji su imali oranice preko utvrđenog zemljišnog maksimuma. Bez nadoknade oduzeta je sva imovina i zemlja nemačkih domaćinstava koja su aktivno učestvovala u Drugom svetskom ratu na strani okupatora. U Vojvodini je zemljišni fond dobilo 89.862 porodice agrarnih interesenata i kolonista. Zemlju je dobilo 49.599 porodica srpske, 18.579 porodica mađarske, 10.579 hrvatske, 4.500 porodica slovačke, 4.203 porodice rumunske i 2.402 porodice rusinske i drugih nacionalnosti.
Sve do početka 1947. godine proizvodnja se koordinirala sa Upravom opštenarodnih dobara. Površine su planski eksploatisane, a zadruge su imale obaveze da određenu količinu hrane obezbede za opšte potrebe.
U novostvorenoj organizaciji posla, stvorene su proizvodne celine, osnovna je bila brigada, odnosno obračunska jedinica. Te 1952. godine bilo je 40 obračunskih jedinica. Gde god su to uslovi dozvoljavali zaokružavane su proizvodne celine, samostalne obračunske jedinice. U nekima je bio zaposlen po jedan šofer kamiona, kazandžija za pečečnje rakije, pčelar, radnik u živinarstvu, u užarsko-saračkoj radionici, prodavac povrća i drugi. Deo brigada je bio angažovan u stočarskoj i ratarskoj proiz vodnji, radionicama, skladištima i drugim radnim mestima, Svi su imalrg planske obaveze koje su morali ispuniti i ostvariti planiran dohodak. Ovakav način organizovanosti podsticao je takmičarski duh među brigadama i radnim jedinicama u racional nom poslovanju, smanjenju troškova, povećanju prinosa, boljem korišćenju mašina i opreme, čuvanju imovine i drugom. Radnici su sa mnogo elana prilazili svojim svakodnevnim radnim obavezama jer su bili višestruko motivisani. Od ostvarenih rezultata brigade zavisio je dohodak i zarada svakog pojedinca. Merilo vrednosti su bili ostvareni trudodani. Zaposleni su dobijali i nadoknadu u naturi (proizvode) i deo u novcu. Niko nije ni pomišljao na radno vreme. Radilo se po potrebi od ranog jutra, pre svitanja, do kasno u noć. Mašine su bile stare, trebalo je obaviti mnogo poslova. Ha primer, prilikom spajanja zadruga, novoosnovana SRZ „Edvard Kardelj” raspolagala je sa oko 100 zaprega. To je bilo nedovoljno i postupno se prelazilo na mehaničku obradu i nabavku traktora i mehanizacije.
Već 1948. godine izgrađen je u sopstvenoj režiji i prvi stočarski objekat u kojem je smešteno tovilište za 500 komada svinja. Iznad, na tavanskom delu je bila prostorija namenjena radnicima. U periodu od 1950. do 1952. godine izgrađene su i dve štale za smeštaj po stotinu konja. Otkupljene su i krave koje su dovedene prilikom doseljavanja iz Hercegovine. U dva novoizgrađena objekta smešteno je po šezdeset krava, koje su u proseku godišnje davale izvanrednih 2.000 litara mleka. Nadgradnja je nastavljena do današnjih dana. Objekti su u startu građeni materijalom od porušenih kuća koje nisu bile pogodne za stanovanje. Gradnju je obavljala brigada Vlade Šarenca.
Peti kongres KPJ 1948. godine između ostalog konstatuje da su osnovi socijalističkog preobražaja sela postavljeni. To je vreme kada je Vojvodina imala 349 seljačkih radnih zadruga. Prve SRZ su organizovali kolonizirani borci u ravničarskoj žitnici. Kasnije zadruge su osnovane u svim mestima i 1950. godine bilo ih je 743 sa 117.862 domaćinstva. Tada je bilo uneto ukupno 1.195..234 hektara, skoro tri puta više nego 1948. godine. Najviše, skoro 90 odsto bilo je siromašnih domaćinstava. Nešto kasnije ušao je u SRZ i jedan broj bogatijih seljaka koji će među prvima, 1953. godine napustiti zadruge sa svom unetom imovinom.
Inicijator organizovanja seljačkih radnih zadruga bila je KPJ koja je svojim idejno-političkim radom stvorila kod naroda raspoloženje za kolektivni rad.
U to vreme poljoprivrednici Sečnja su upoznavali nov način gazdovanja i proizvodnje. U radionici je angažovan jedan domaći Švaba koji je bio instruktor. Mladi ćy se veoma brzo uklopili i ovladali stručnim radom.
Više sopstvenih sredstava zadruga je 1953. godine. izdvajala za proširenu reprodukciju materijalie osnove rada. Uz korišćenje državnih kredita investirano je u kompletiranje mašinskog parka. Rezultati su bivali sve bolji, rasla je proizvodnja mleka, mesa i vune. Lakše se radilo u ratarstvu. Krenulo se sigurnim koracima ka boljoj budućnosti.
Prinosi ratarekih proizvoda 1953. godine znatnije su povećani. Po hektaru je proizvedeno:
— pšenice 2900 kilograma
— kukuruza 3100
— ječma 1388
— suncokreta 1400
— šećerne repe 26000

Solidarnost je karakterisala to vreme, kada se pomagalo i delila zajednička sudbina. U svakoj prilici se pomagalo, posebno onim koji nisu bili u stanju da ostvare planirane rezultate. Za bolesne, decu, i one koji nisu ispunjavali normu obezbeđivano je sve što im je bilo neophodno za život. Ratarske i druge proizvode delili su na osnovu Odluka Skupštine SRZ.
Uspesi su, po običaju, hvaljeni, a svaki neuspeh je kritikovan, i analiziran. Prvi predsednik SRZ, „Miro Popara“ Milovan Miliđević, se ceha da je svakog februara zadružna Skupština analizirala rezultate rada iz prethrdne godine i tada birala novo rukovodstvo, odnosno ocenjivala uspehe rukovodeće garniture. Camo dobri rezultati rada, angažovanje i kvalitet obezbeđivali su svakom rukovodiocu „prelaznu ocenu“ i saglasnrst da i dalje obavlja svoj posao.
Brigadiri su imali veoma odgovornu ulogu i svake večeri raportirali su šta, se u toku dana uradilo. Nije bilo vremena za odmor. Radilo se uz pesmu i veselje.
Uvođenjem mehanizacije smanjivao se manuelan rad, a to je i vreme ekspanzije obrazovanja kadrova. Mladi su se opredeljivali za škole i sticanje novih znanja.

Prvi traktor
PRVI traktor i uvođenje mehanizovane proizvodnje počinje 1950. godine. Četiri traktora „Oliver-80” i jedan „Reno“ nabavljsni su 1950. godine. Već sledeće su kupljena dva traktora „Reno“ i šest marke „Major“. Novac je obezbeđen prodajom kukuruza. Prva kosačica domaće proizvodnje, iz novosadske „Pobede“ nabavljena je već 1947. godine. Nabavka je obeležena pravim slavljem, jer je bila rezultat rada. Ubrzana je žetva jer je odmenjena desetina kosača. Posle rasformiranja Traktorsko-mašinske stanice u susednom Jaša Tomiću kupljen je prvi traktor. Zapravo stiglo je pet traktora. Prvi traktoristi su bili: Milan Đukić, Tomo Đedović, Mirko Babić, Nikola Škoro, Duško Bradić i Neđo Šarenac. U Jaša Tomiću je organizovan kurs za buduće traktoriste. Prvi mehaničari koji su brinuli o ovim traktorima bili su: Obrad Papić, Tripo Slijepčević i Milovan Milošević.
U periodu do 1953. godine povećanim izdvajanjem sopstvenih sredstava za proširenu reprodukciju, iz takozvanih državnih kredita, izgrađeno je ekonomsko dvorište, kupljeno 12 traktora sa nizom priključnih mašina kamion i drugo. Nabavljen je i priplodni zapat u stočarstvu.
Prvi kombajn je stigao za žetvu 1957. godine. Ta savremena mašina je odmenila stotinak radnika bila je prava atrakcija tog vremena. Kombajn je uvezen iz susedne Mađarske i plaćen oko sedam miliona dinara. Uskoro su nabavljena još dva slična. Prvi kombajneri bili su: Panto Bjelica i Jovo Šarić. Više se žito nije moralo dovlačiti u zadružno i dvorišta zadrugara. Iskrsao je problem smeštaja povećane proizvodnje. Zato je izgrađen prvi magacin kapaciteta 50 vagona. Pšenica se više manje skladištila na tavanima stambenih i zadružnih objekata.
Stalno obnavljanje i modernizacija mašinskog parka je ostala redovna praksa zadrugara do današnjih dana.
Ratarska proizvodnja je koristila naučna dostignuća. Dolaskom prvog diplomiranog agronoma Veljka Kavarića, 1958. godine u Sečanj ostvaren je visok prinos tek prihvaćene i uvedene u proizvodnju italijanske pšenice „libelula“. Po hektaru je proizvedeno 4.800 kilograma.
Šezdesetih godina ovog veka beleži se vidan napredak u poljoprivrednoj proizvodnji. Za direktora dolazi Mladen Kundačina, školovani agronom, koji je u njoj ostao pune dve decenije. Zemlja je uz maksimalnu primenu agrotehničkih mera i dostignuća uzvraćala dobrim prinosima koji su godinama bivali sve veći. To pokazuje i sledeća tabela prinosa:

Ovo su podaci ostvarene proizvodnje u OOUR „Miro Popara“ Sečanj, koja je formirana nakon poslednje samoupravne transformacije 22. maja 1976. godine.
Poboljšanjem kvalifikacione strukture krenulo se brže napred. Odnos u preglednom periodu je bio sledeći:

U poljoprivredi su pratili nova dostignuća i nabavljali svremene mašine i opremu. Školovali su stručnjake. Možda baš nisu iskorišćene sve pružene prilike. Tako se nedovoljno uradilo na uvođenju proizvodnje koja bi obezbedila veću zaposlenost, a nerentabilna zemljišta su napuštana u trci za dohotkom čime su smanjene obradive površine.
Zadruga je promenila ime 1955. godine u Poljoprivredno proizvođačku zadrugu „27. juli“. Pet godina kasnije odlučeno je da se Zemljoradničkoj zadruzi „15. maj“ pripoje PPZ „27. Juli“, mlin „Bilećanin“, veterinarska stanica i mesara. Zaokružena je proizvodna i tehnološka celina.
U sklopu sa zakonskim izmenama i društvenim kretanjima Zemljoradnička zadruga „15. maj“ se 21. aprila 1975. godine konstituiše kao Poljoprivredno preduzeće „Miro Popara“ u sastavu PIP-a „Srednji Banat”. Godinu dana kasnije usledile su promene i 22. maja 1976. godine kolektiv „Miro Popara“ postaje OOUR u sastavu PIP „Srednji Banat“. Početkom aprila 1977. godine iz sastava ekonomije izdvaja se JUR kooperanata da bi se već 25. novembra zaposleni u OOK „Vlado Tomanović“ referendumom izjasnili za ponovno pripajanje OOUR-u „Miro Popara“. Od tada se pod jednim krovom organizovano kordinira poljoprivredna proizvodnja i svi poslovi u toj oblasti na oba sektora. Konačno, današnji oblik OOUR je dobio polovinom 1982. godine kada se priključio deo radnika radne zajednice PIP-a , „Srednji Banat“. Formirane su četiri jedinice udruženog rada.
Prvobitno odlučivanje zadrugara baziralo se na vlasničkoj osnovi. Uz uneta sredstva u SRZ, zadrugari su plaćali određeni novčani ulog da bi stekli pravo glasa i pravo odlučivanja u svim poslovima zadruge. Samoupravni organ zadruge bila je njena Skupština. Za upravljanje poslovima između dve skupštine zadrugari su birali Upravni odbor i upravnika koji su za svoj rad bili direktno odgovorni Skupštini zadruge. Upravnik zadruge je bio najodgovornije lice za organizaciju rada i upravljanje. Praksa je trajala sve do 1954. godine kada je uvedeno radničko samoupravljanje i u zadruge, koje su izabrale radničke savete. To je bio period opšte demokratizacije u društvu. Donela je reorganizaciju, a jedan broj zadrugara je izašao iz zadruga ca svojom ranije unetom imovinom. U međuvremenu neki zadrugari su ponovo unosili, zatim iznosili zemlju.
Društveni sektor danas ima 46 traktora i odgovarajuće priključne mašine, 11 kombajna ca adapterima za suncokret. Obezbeđeni su uslovi za kvalitetnu proizvodnju i završetak svih poljoprivrednih poslova u optimalnim agrotehničkim rokovima.
Istovremeno individualni sektor raspolaže ca 92 traktora i priključnim mašinama i alatkama, ima dva kombajna i četiri berača kukuruza.
Ekonomija postiže visoke prinose, više nego zemljoradnici. Stručnjaci redovno prate proizvodnju i u saradnji ca naučnim i istraživačkim institucijama, posebno ca Tehnološko poljoprivrednim institutom „Servo Mihalj“ iz Zrenjanina, primenjuju savremenu tehnologiju i zaštitu.

Kooperacija
SARADNJU sa individualnim sektorom vodi JUR „Kooperacija“ OOUR „Miro Popara“. Perspektiva ove poljoprivredne proizvodnje takođe se zasniva na primeni moderne agrotehnike, uz korišćenje savremene mehanizacije pod kontrolom stručnjaka. Opredeljenje je, organizovati tako proizvodnju i specijalizovati se za velike robne proizvođače, koji će paralelno sa društvenim sektorom obezbeđivati sirovine za prerađivačke kapacitete IPK „Servo Mihalj“, u čijem sastavu posluju, i naravno široj društvenoj zajednici.
U proteklom srednjoročju uloženo je više od 15 miliona dinara za izgradnju modernih objekata za uzgoj živine i tov svinja. Isto toliko novca je investirano u okviru sredstava „zelenog plana“ u nabavku priplodnog materijala.
Kolektiv „Miro Popara“ u 1984. godini je otkupio od individualnih poljoprivrednika u okviru
kooperativne saradnje:
— pšenice 217 vagona
— kukuruza 2.722
— ječma 35
— šećerne repe 251
— svinjekog mesa 191 tona
— junećeg mesa 49

Te godine celokupna sečanjska poljoprivreda poručila je tržištu:
— pšenice 1.418 tona
— kukuruza 4.672
— ječma 1.809
— šećerne repe 9.205
— suncokreta 53
— soje 378
— svinjsko meso 191
— juneće meso 201

U protekle četiri decenije gotovo celokupan privredni život bio je vezan za poljoprivrednu proizvodnju. Ona je bila baza razvojnih ilanova. Najveći broj domaćinstava egzistenciju vezuje za sudbinu ove privredne grane.
Priličan broj radnika proveo je radeći u poljoprivredi više od četvrt veka. NJih 17-toro je neprekidno u OOUR „Miro Popara“ preko 30 godina. Među najstarijim po radnom stažu su: Jovo Bajović, Panto Bjelica, Branko Bunić, Vaso Vujović, Rako Gaćina, Miloš Đukić, Žarko Ivković, Lazo Lečić, Kosta Mirković, Boro Rogan, Nikola Tomović i Pavle Horvat.
Veliko je učešće radnika ovog uzornog kolektiva u društveno-političkom životu i aktivnostima u Sečnju i široj društvenoj zajednici. Kroz brojne aktivnosti i oblike delovanja samoupravnog mehanizma, u društveno-političkim organizacijama, udruženjima i društvenim organizacijama prisutni su i aktivni članovi iz OOUR „Miro Popara“. Među njima posebno: Radovan Biberdžić, Nikola Dunović, Vukašin Inić, Mladen Kundačina, Žarko Komar, Slobodan Komar, Danilo Radovanović.

INDUSTRIJA
INDUSTRIJA Sečnja počela je brže da se razvija tek krajem sedamdesetih godina. Tada praktično startuje savremena Fabrika alatnih mašina, a nešto docnije osavremenjava se i najstariji industrijski predstavnik Sečnja — Ciglana. Ono što je karakteristično za mnoge banatske sredine nije mimoišlo ni Sečanj. Reč je naime, o tome da poljoprivreda unapređuje industriju i stvara neophodne uslove da se industrijski kapaciteti razvijaju. Pravilnim usmeravanjem i odabirom odgovarajućih pravaca razvoja pronalaze se interesantni programi, koji u relativno kratkom roku mogu da daju značajnije rezultate te da se stabilizuju i odbacuju dohodak.
Do pre petnaestak godina, nekih značajnijih intdustrijskih kpaciteta u Sečnju nije bilo. Nakon završetka Drugog svetskog rata jedini industrijski objekt bila je Ciglana, koja je proizvodila isključivo opeku, i manji mlin za tzv. „trgovačku meljavu“. U sklopu mlina je postojala, i imala izvanredno veliki značaj, mala električna centrala. Značaj pomenute električne centrale je izuzetan jer, dugi niz godina upravo je ona napajala elsktričnom energijom domaćinstva Sečanjaca.

Fabrika alatnih mašina
KADA je 23. maja 1979. godine počela rad savrmena Fabrika alatnih mašina, u sastavu Livnice željeza i tempera u Kikindi, bio je to prvi ozbiljniji korak ka industrijalizaciji ovog, tradicionalno, poljoprivrednog kraja. U prvi mah posao je ovde našlo 75 radnika. Počelo se bez nekakvog iskustva koje je moglo da garantuje dobre rezultate, a asortiman proizvoda bio je više nego skroman — samo jedan tip. Prvi direktor industrijskog prvenca u Sečnju bio je ekonomista Milan Radovanović.
No, vreme je opet učinilo svoje. Za samo nekoliko godina stečeno je vredno iskustvo a proizvodni program značajnije obogaćen. Istovremeno postignut je i daleko viši kvalitet u obradi pa je efikasno osvajano tržište. Tako recimo, danas FAM-ova radijalna bušilica RB-40 SPA buši čelik do 35, a sivi liv do 40 milimetara. U proizvodnom programu je i pribor za mašine, a takođe se obavljaju i neke spoljne usluge trećim licima.
Vremenom se pokazalo da je moguće u FAM-u zaposliti još novih radnika, kako bi se raspoloživi kapaciteti potpunije koristili i uklopilo se u stabilizacione napore. Tako je uveden već 1985. godine dvosmenski rad. Planirana je proizvodnja 235 alatnih mašina, četiri vrste pribora za mašine, ukupno 2500 jedinica. Rezultati rada potvrdili su da je opredeljenje dobro te da se i u narednom periodu mora nastaviti sa daljim usavršavanjem procesa proizvodnje i osvajanjem novih proizvoda.
Da je kvalitet proizvoda sečanjskih alatničara na visokom nivou potvrđuje i uspešan plasman na svetsku pijacu. U izuzetno oštroj konkurenciji, koja vlada u ovoj oblasti, mladi kolektiv FAM-a je za vrlo kratko vreme izborio značajno mesto među izvoznicima. U toku 1985. godine dosta proizvoda sa znakom — „proizvedeno u Sečnju“ stiglo je u mnoge zemlje Evrope, ali i na američki kontinent u SAD i Kanadu, a to su sve tržišta za koje se viza za ulazak dobija izuzetno teško.
Trenutno FAM zapošljava skoro 160 radnika. Nastojanja su da se broj zaposlenih poveća do dve stotine uz stalne napore da se poboljša kvalifikaciona struktura radnika. Trenutno je najviše kvalifikovanih radnika, oko 130, dvadesetak je polukvalifikovanih, nekoliko visokokvalifikovanih i devet sa višom stručnom spremom.

Ciglana
DA JE ciglana na, gotovo istom mestu post jala i mnogo ranije ima bezbroj podataka. Ipak, tačnog, kada je zaista nastala nema. Ono što se pouzdano zna jeste to da je intenzivno radila između dva svetska rata. Pronađeno je bezbroj predmeta, iskopanih prilikom eksploatacije, na mestu gde je locirana Ciglana što potvrđuje da je mnogo ranije ovaj industrijski kapacitet postojao. Recimo da je ovde pored opeka i crepa proizvođena i fina keramička pločica čija proizvodnja nestaje u vihoru II svetskog rata.
Po završetku rata nastavlja se proizvodnja u Ciglani, ali samo pune opeke. Kapacitet je bio skroman, no čini se dovoljan za potrebe užeg područja, koje je Ciglana i pokrivala. Ipak, pedesetih godina je rekonstruisana i na taj način je u mnogome povećan postojeći kapacitet. Nakon toga Ciglana je radila sve do 1983. godine. To je praktično bila prelomna godina. Stara tehnologija i zastareli pogoni polako, ali sigurno počinju da ustunaju mesto novim i savremenim objektima i mašinama.
Oktobra 1984. godine u potpunosti je završena rekonstrukcija na svečan način puštena u rad savremena Ciglana. Novi proizvodni program prilagođen je savremenom načinu gradnje, a kako kvalitet zadovoljava sve je više kupaca iz regiona, ali i znatno šire. Ovde se proizvode različiti zidni blokovi, giter blokovi, giter opeka, elementi za tavanicu i slično. Optimalnim korišćenjem kapaciteta moguća je proizvodnja od oko 23 miliona opekarskih jedinica. I ono što je posebno značajno jeste činjenica da sirovinska baza omogućuje najmanje četrdesetogodišnju kontinuiranu proizvodnju.
Inače, Ciglana je u sastavu zrenjaninskog GIK „Banata“ a zapošljava 52 radnika. Najviše je, 38, polukvalifikovanih, a tu je još i 10 kvalifikovanih radnika, jedan visokokvalifikovani, dva sa višom i jedan sa visokom stručnom spremom. Proširenjem liste proizvoda i uvršćivanjem crepa u asortiman očekuje se i zapošljavanje novih radnika.

TRGOVINA
TRGOVINSKA delatnost stalni je pratilac organizovanog društvenog života. Ova tradicija u Sečnju tako je duža od jednog veka. Povoljan geografski položaj, značajno raskršće puteva, blizina Tamiša i slično obezbedili su idealne uslove za razvoj ove delatnosti. Tržno pravo Sečnju je dato pre punih 120 godina, 1867. Naravno, prisutnost trgovine njena razvijenost i niz drugih povoljnih uslova omogućili su i osnivanje tzv. „Torontalsko-sečanjske štedionice“ daleke 1889. godine. Ova je štedionica znatno kasnije, 1928. godine pretvorena u filijalu Pančevačke pučke banke.
Naravno svi raznovrsni oblici trgovine gotovo podjednako su se razvijali u to vreme. Mlekarska zadruga u Sečnju bila je glavni nosilac trgovine mlekom i mlečnim proizvodima. Od svog osnivanja 1898. godine, pa dugi niz godina posle Drugog svetskog rata, mlekarska zadruga je izuzetno uspešno radila i postojala. Karakteristično je da je ova zadruga bila druga no redu osnivanja u Torontalskom komitetu.
I ovaj podatak potvrđuje da je trgovina u Sečnju bila u usponu. Dosta veliki trgovinski prostor koji je zatečen nakon 1945. godine svedoči po mnogo čemu da je privatna inicijativa bila vrlo prisutna te da je bilo dosta malih, privatnih trgovinskih radnji.
Međutim, pravi zamah trgovina dobija već 1946. godine i to uporedo sa razvojem poljoprivrede. Zadrugarstvo je tih godina bilo nosilac trgovine. I kako se zadrugarstvo razvijalo i usavršavalo razvijala se i trgovina i postepeno osamostaljivala i izlazila iz zadružnog okrilja. Već 25. marta 1946. godine formirana je tzv. „Nabavno-prodajna zadruga SOJ (sa ograničenim jemstvom). Osnivači sečanjske zadruge bila su domaćinstva kolonista iz bilećkog sreza. NJima se kasnije priključuju i domaćinstva iz mostarskog sreza koji su takođe bili nastanjeni u Sečnju.
Zadrugarstvo je, kako je poznato, prolazilo kroz više faza razvoja, a ta sudbina tako nije mimoišla ni trgovinsku delatnost. Prvobitno se, novoformirana zadruga, bavila nabavkom i naravno prodajom roba široke potrošnje. To je trajalo desetak godina, sve do 1955. U tom periodu zadruga je posedovala jednu prodavnicu mešovite robe sa oko 140 kvadratnih metara prodajnog prostora. Istovremeno je uspešno u selu radio i „SRE-MAG“ — prodavnica Sreskog magacina.
Druga faza razvoja seljačke radne zadruge bila je ta kada je otpočeo otkup tržišnih viškova. To je bilo uslovljeno pojavom sve većeg broja individualnih poljoprivrednih proizvođača kod kojih se nalaze značajne količine poljoprivrednih — ratarskih proizvoda, tržnih viškova. Tako je zadruga obavljala više različitih delatnosti, uz već naznačene počela je otkup tržnih viškova, a za potrebe poljoprivrednika obavljano je i niz drugih poslova.
Tri godine docnije, 1958. usledila je nova reorganizcija i formirana je zadruga „15. maj“ u Sečnju. NJena osnovna delatnost bila je organizacija i unapređenje poljoprivredne proizvodnje. To je podrazumevalo i obavljanje uslužnih delatnosti u osnovnoj obradi zemlje, kontrahiranju, ugovaranju kooperantske proizvodnje sa individualnim poljoprivrednim proizvođačima i slično. Stručna služba Zadruge imala je pune ruke posla, pored ostalog i zbog nastojanja da osavremeni poljoprivrednu proizvodnju uz uvođenje savremenih agro i zoo tehničkih mera.
Kasnije je pod imenom navedene Zadruge radila poljoprivredno-proizvođačka zadruga „27. jul“, veterinarska stanica, mlin, silos, prodavnica goriva i maziva i slično. U toku maja 1976. godine, u sklopu promene u organizaciji udruženog rada, konstituiše se i registruje kao Osnovna organizacija udruženog rada „Miro Popara“.
Iste te, 1958. godine kada je formirana zadpyra “15.maj” osniva se u Sečnju trgovinsko preduzeće „Velebit“. Od tada ovaj kolektiv preuzima na sebe odgovoran posao obezbeđenja snabdevanja i prodaju robe široke potrošnje, a to podrazumeva i ulaganje znatnih napora na proširenje delatnosti, otvaranju novih prodajnih objekata i slično.
Prvi zadatak koji su zaposleni u „Velebitu“, uz svesrdnu podršku i saradnju organa vlasti u Sečnju i šire, obavili bila je rekonstrukcija i otvaranje robne kuće sa 785 metara kvadratnih prodajnog prostora. Zatim je usledilo otvaranje prodavnice građevinskog i ogrevnog materijala na površini od 3.000 kvadratnih metara prodajnog i skladišnog prostora. Pre dvadesetak godina, 1966. godine otvorena je i samoposluga sa oko 160 metara kvadratnih korisnog prostora. Tu je onda i niz specijalizovanih prodavnica — papirnica, za hleb i pecivo, i odeljenje za prodaju mesa i mesnih prerađevina, kao i jedna prodavnica prehrambenih artikala. Kasnije „Velebit“ menja ime i danas postoji pod imenom „Tamiš“, i posluje u okviru STOUR „Banat“ iz Zrenjanina.
Danas u prodajnim objektima „Tamiša“ radi 26 trgovinskih radnika od kojih su dva sa višom školskom spremom, dvoje je sa srednjom školom, 20 je kvalifikovano a četvoro ima visoku kvalifikaciju. Kada je trgovinska organizacija 1946. osnovana ovim poslom se bavilo samo troje ljudi. Inače, većina zaposlenih je u kolektivu više od dve decenije. Uz sve probleme, koji prate trgovinu naročito, u „Tamišu” razmišljaju da u tekućem petogođu obave još jedan veliki posao, a reč je o izgradnji moderne robne kuće sa oko 3.200 kvadratnih metara prodajnog i smeštajnog prostora.
Narvno celokupni robni promet u Sečnju nije skoncentrisan isključivo na pomenutu organizaciju. U cilju potpunije i blagovremenije nabavke roba široke potrošnje otvoreno je niz prodavnica. Tu je prodavnica „Borova“, sa širokim asortimanom ra novrsne obuće, „Jugodrvo“ nudi nameštaj, a „Agrokop“ iz Novog Sada prodaje semensku robu, zaštitna sredstva za bilje, stočnu hranu i poljoprivrednu opremu. „Prokupac“ nudi alkoholna i bezalkoholna pića, a .„Sirovina“ iz Siska bavi se prometom otpadnih materijala i pomoćnih sirovina, u prodavnici IPA prodaju naftu i njene derivate, a prodavnica novosadskog „Dnevnika“ prodaje štampu, kao i „Centroduvana“ iz Zrenjanina koja uz štampu, duvan i duvanske prerađevine prodaje i školski pribor. Tu je i kiosk Jugoslovenske lutrije, prodavnica pogrebne opreme i prodavnica OOUR „Miro Popara“ koja se bavi prodajom stočne hrane i semeneke robe, a otvorena je dva puta nedeljno.
Pomenute prodavnice zauzimaju oko 2.000 kvadratnih metara prodajnog prostora, a reč je uglavnom o zakupljenim objektima. Zaposleno je 154 trgovaca od kojih Dva visokokvalifikovana, 9 kvalifikovanih i jedan odnosno tri sa višom odnosno srednjom školskom spremom.
Pijaca je takođe značajno mesto gde se obavlja promet roba. U Sečnju ona radi dva puta nedeljno i u mnogome pomaže da snabdevanje stanovništva bude redovnije i potpunije. Interesantno je međutim, da Sečanjci veoma retko i malo iznose svoju robu na pijacu. Međutim, poljoprivrednici iz susedne Boke, Neuzine i Sutjeske ovde prodaju velike količine voća i povrća, sira, jaja i drugih proizvoda.

ZANATSTVO
AKO je verovati, ne baš pouzdanim podacima, Sečanj je pre od prilike jednog veka imao osamdesetak zanatskih radnji. Danas, kada su potrebe daleko veće, ima četiri do pet puta manje zanatlija. Istini za volju čine se veliki napori da se ovaj propust odstrani i da se obezbede odgovarajući uslovi za otvaranje pre svega, samostalnih zanatskih radnji, ali i to da se društveni sektor okrene ovim i sličnim aktivnostima.
Karakteristično je međutim, da je odmah po kolonizaciji 1946. godine i nekoliko narednih, upravo nedostatak zanatlijskih radnji, odnosno usluga koje su one pružale, u mnogome bio otežan život gorštaka koji su došli u Banat. Velike potrebe delimično su obezbeđivane posredstvom seljačkih radnih zadruga koje su se nekako u to vreme formirale.
No, tek posle spajanja postojećih zadruga i formiranja Seljačke radne zadruge „Edvard Kardelj“ — 1950. godine, problemi na ovom planu malo se ublažavaju. Jer, u okrilju SRZ „Edvard Kardelj” organizuje se u nekoliko različitih radionica, pored obavljanja poslova za sopstvene potrebe, i za pružanje usluga stanovništvu. Tako su od velike koristi bile, kovačka, kolarska, stolarska i užarsko-saračka radionica. Posla je bilo na pretek. Dugi niz godina baš ove radionice bile su jedini siguran oslonac u pružanju zanatskih usluga stanovnicima Sečnja. Naravno, bilo je i drugih potreba, pa je tako u selu dugo godina postojala i uspešno radila krojačka zadruga. I konačno tih godina se javlja i nekoliko samostalnih zanatlija koji su zajedno sa zadružnim radionicama bili od neprocenjivog značaja za Sečanjce, za razvoj mesta i dalju izgradnju i unapređenje, pre svega poljoprivrede, a potom i industrije.
Ipak, generalna je ocena da se od oslobođenja do danas zanatstvu u Sečnju (ali to nije samo karakteristika ovog mesta) nije poklanjala dužna pažnja. Svi dosadašnji napori na ovom planu nisu dali željene rezultate pa se i dan danas oceha potreba za nekoliko vrsta zanatskih usluga. Ipak, opštedruštveno opredeljenje, pojednostavljivanje postupka za dobijanje dozvola za otvaranje privatnih zanatskih radnji i slično, daju nadu da će se u narednom periodu učiniti više nego do sada. Jer, činjenica je koja se ne može zaobići da je najvećim delom zaostajanje u ovoj oblasti subjektivne prirode, dezorganizacija i slično. Proteklih godina, čini se da je i društveni sektor značajno kumovao da se stanje na ovom području još više zaoštri. Stoga nema dileme da je neophodno daleko organizovanije i naravno zajednički, istupati i rešavati ove probleme.
Trenutno, kada je reč o individualnim zanatlijama, u Sečnju ima 18 zanatlijskih radnji. Reč je o dva autoprevoznika i po jednom pekaru, poslastičaru, buregdžiji, mlekaru, frizeru, berberu, krajaču, obućaru, moleru, limaru, autolakireru, TV mehaničaru, fotografu, staklorescu i hemijskoj čistioni.
U međuvremenu u velikoj meri su porasle potrebe za unapređivanjem komunalnih uslova života. Sgoga se nametnula potreba za efikasnijim i odgovornijim odnosom prema ovoj oblasti. Tako je odlukom delegatske Skupštine u Sečnju 1. februara 1982. godine formirana Komunalna radna organizacija Sečanj. Registrovana je kao radna organizacija za proizvodnju i distribuciju vode, kao osnovna i nekoliko sporednih delatnosti. U sporedne delatnosti tako spada: iznošenje i deponovanje smeća i drugih otpadaka, proizvodnja i distribucija „toplote“, izgradnja i održavanje uređaja za preradu otpadnih voda i materijala, pružanje dimničarskih usluga, održavanje i rekonstrukcija vodovodne mreže, pružanje stolarskih, molersko-farbarskih i drugih zanatskih usluga, servisiranje svih aparata za domaćinstvo, održavanje i uređenje groblja, pružanje pogrebnih usluga i promet pogrebne opreme, distribucija raca i slično.
Naravno sve ovo nije dovoljno da zadovolji rastuće potrebe stanovništva Sečnja. Zato je predviđeno da se narednih godina ovaj kolektiv razvija u pravcu obezbeđenja i pružanja niza usluga, tzv. sporednog
karaktera, posebno u okviru građevinarstva i transporta. Da bi se efikasnije radilo i da bi kvalitet usluga bio zadovoljavajući u okviru komunalne radne organizacije funkcioniše nekoliko radnih jedinica: za plin i vodu, komunalne delatnosti, građevinska radna jedinica, opšti poslovi…
U organizaciji posao je našlo šezdesetak radnika od čega troje fakultetlija i najviše, dvadesetak, kvalifikovanih radnika.

UGOSTITELJSTVO
UGOSTITELJSTVO, kao i mnogobrojne druge delatnosti u Sečnju imaju dugu tradiciju. To je sasvim logično obzirom na činjenicu da i samo naseljeno mesto ima isto tako dugu tradiciju.
Značajno je međutim, istaći poratni period u kom i ugostiteljstvo dobija poseban zamah i uspešno se razvija do današnjih dana.
Odmah po dolasku kolonista iz Bosne i Hercegovine u Sečnju je postojala samo jedna ugostiteljska radnja i to privatna. Dve godine docnije, 1947. osniva se prva društvena ugostiteljska radnja — „Menza“, a nešto kasnije otvorena je i ugostiteljska radnja Železničko-transportne organizacije Zrenjanin. Narednih desetak godina, sve do 1955. pomenuti ugostiteljski objekti, uz povremeno jednu privatnu ugostiteljsku radnju, bilo je sve što se tiče ove delatnosti u Sečnju. No, period kolektivizacije nosio je i mnogo specifičnosti pa je i ovakav način pružanja ugostiteljskih usluga na svoj način bio sasvim dovoljan.
Tek 1955. godine organizovano se pristupa rešavanju ovog pitanja. Naime, 20. oktobra te godine formirana je nova ugostiteljska organizacija „Vojvodina“. Od tada, pa do danas ovaj kolektiv je bio nosilac razvoja ugostiteljstva u Sečnju i nekoliko okolnih mesta. U svom sastavu „Vojvodina“ je imala restoran „Park“ i do 1984. godine gostionicu „DŽakarta“. U pomenutim objektima obezbeđivana je i društvena ishrana za zaposlene u Sečnju.
Danas je ugosgiteljstvo Sečnja zakoračilo krupnim korakom napred. Pored dva privatna ugostitelja u Sečnju postoje i restoran „Park“ i gostionica ŽTO — Zrenjanin.
Ono što danas čini sečanjsko ugostiteljstvo jeste hotel „B“ kategorije „Crveni cvet“, koji posluje u sastavu UTRO „Vojvodina“. Ovaj kolektiv zapošljava 108 radnika, od čega dva sa fakultetom i četiri sa višom školskom spremom. Atrakcija sečanjskog ugostiteljstva je notootvoreni hotel „Crveni cvet“. U svom sadržaju ima kafanu sa 130 mesta, restoran sa 70, banket salu sa 20, koliko mesta ima i u snek baru, a tu je i televizijska sala i lovački salon. Terasa pod platnima sa oko 360 mesta posebno je privlačna. Hotel inače, raspolaže sa dva apartmana i dve jednokrevetne sobe što sa dvokrevetnim sobama čini ukupno 52 ležaja. Uz mogući kapacitet kuhinje od 1.200 obroka dnevno ovde su tako stvoreni odgovarajući uslovi za razvoj i unapređenje, pre svega, ugostiteljstva, a onda i turizma. Protekli rad na najbolji način je afirmisao lovni turizam, jer česti gosti „Crvenog cveta“ bili su strani lovci, te je tako odpočela i „devizna žetva“.
Inače, sem sada postojećih objekata u sklopu hotela predviđeno je da se izgrade igralište za mini golf, teniski teren i drugo.

OSTALA PRIVREDA
PORED već svega navedenog u okviru privrednih potencijala u Sečnju sa manje ili više uspeha radi još podosta kolektiva. Tako je na primer 1966. godine na mestu nekadašnjeg drvenog silosa izgrađen savremeni skladišni prostor tzv. „podni smeštaj“ kapaciteta 10 hiljada tona žitarica.
Desetak godina docnije, tačnije 1977. godine izgrađen je potpuno mehanizovan i automatizovan silos kapaciteta 20 hiljada tona žitarica. Sredstva za izgradnju ovog kapaciteta obezbeđena su udruživanjem sredstava sečanjskog „Žitara“ i kolektiva iz CP Slovenije. Izgradnjom ovog objekta „Žitar“ se konstituiše kao organizacija udruženog rada pod nazivom „Tamiš“. Kasnije, tačnije aprila 1983. godine, „Tamiš“ dobija današnje ime — „Žitar“ i posluje kao osnovna organizacija udruženog rada u okviru PP „Žitoprodukt“ u Zrenjaninu, koji je u sastavu industrijsko poljoprivrednog giganta „Servo Mihalj“. „Žitar“ se od tada još intenzivnije razvija, a 1984. godine izgrađena je savremena sušara kapaciteta 32 tone na sat, odnosno 30 hiljada tona godišnje. U sklopu „Žitara“ inače, posluju i dve poslovće jedinice u Jarkovcu, skladište žitarica i u Boki gde se sem skladištenja prodaje na malo brašno, a uspešno radi i menjačnica, gde se mlinski proizvodi menjaju za žitarice.
Trenutno „Žitar“ zapošljava pedesetak radnika od kojih dva imaju visoku stručnu spremu, tri višu, devet je visokokvalifikovanih i troje kvalifikovanih radnika, a tu je i desetak nekvalifikovanih radnika.
Razvojni planovi „Žitara“ su veliki na već za naredno petogođe predviđaju da će graditi savremene industrijske kapacitete za finalizaciju proizvoda od pšenice. Takođe je predviđena i izgradnja novog silosa u Sečnju kapaciteta 10 hiljada tona. Ha ovaj način stvorili bi se uslovi za zapošljavanje oko 70 novih radnika i „Žitar“bi dobio još više na značaju, ne samo u Sečnju već i šire.
Sem pomenutih kapaciteta u Sečnju od kraja 1985. godine postoji i velika farma svinja „Panonija“. NJen kapacitet je 30 hiljada tovljenika godišnje. Proces proizvodnje je u potpunosti zatvoren, a tehnologija je veoma savremena. Ha Farmi radi pedesetak radnika, a kada se kapaciteti budu potpuno koristili posao će naći još desetak radnika.
Izgradnjom pratećih objekata zaokružiće se proces rada i efikasnije koristiti raspoloživi resursi. Tako je predviđeno i korišćenje bio-gasa. On treba da se dobija iz stajnjaka, a koristiće se za zagrevanje zimi, a leti u centru za dehidrataciju lucerke i proizvodnju električne energije. Ha kraju ciklusa, posle fermentacije i dobijanja bio-gasa preostaje vrlo kvalitetan stajnjak.
Uz sve predviđa se i izgradnja industrijskog centra za proizvodnju stočne hrane na bazi krmnog bilja i nuprodukata ratarske proizvodnje. To praktično znači da će se lucerka, lišće i glave šećerne repe, kukuruzovina i slama ubuduće daleko bolje iskorišćavati. Planira se, pored ostalog, i proizvodnja 4.500 tona lucerkinog soka, koji treba direktno da ide na farmu i na taj način zameni skupe uvozne proteine, a proizvodiće se i po 3.600 tona lucerkinog, odnosno brašna od glava i lišća šećerne repe.
Ostale delatnosti
DRUŠTVENO-POLITIČKE I DRUŠTVENE ORGANIZACIJE
DRUŠTVENO-POLITIČKE organizacije koje rade i deluju u Sečnju nastale su tokom Narodnooslobodilačkog rata. NJihov kontinuitet traje od tada do danas i na svom razvojnom putu uvek su nosile obeležje revolucije.
Činjenica koju je istorija potvrdila, da je od organizovanoeti u uslovima okupacije zavisila masovnost i konačan ishod Narodnooslobodilačkog pata, potvrdila se. Upravo stoga su i usledile mnogobrojne aktivnosti krajem 1941. i početkom sledeće 1942. godine u selima oko Bileće i Mostara aktivno radila Komunistička partija, Savez komunističke omladine i druge organizacije koje su okupljale veliki broj simpatizera i učesnika NOB-a. Upravo, takav, aktivan odnos KPJ prema ovim pitanjima doveo je do efikasnog delovanja, narastanja jedinica HOB i uništavanja okupatora i domaćih izdajnika.
Gorštaci, naučeni tokom četvorogodišnjeg neravnopravnog rata: na velike žrtve i samoodricanje, te aktivnosti u organizovanim snagama, odmah po dolasku u Banat nastavili su započeto. Entuzijazma nije manjkalo već se odlučno prionulo obnovi i izgradnji domovine.
Parola „nema odmora dok traje obnova“ bila je krilatica svih slojeva mladih i starih prvih poratnih godina. Snažna manifestacija revolucionarnog zanosa najbolje se videla u mnogobrojnim aktivnostima ,na obnovi zemlje, stvaranju seljačkih radnih zadruga, unapređenju poljoprivredne proizvodnje, organizaciji otkupa poljoprivrednih proizvoda, izgradnji objekata od šireg značaja i slično. Najkraće rečeno odziv svih, na poziv KPJ i narodne vlasti bio je izvanredan i rezultati nisu izostali.
Više od 230 žitelja Sečnja učestvovalo je na dobrovoljnim radnim akcijama širom Jugoslavije. Počev od izgradnje pruge „Brčko—Banović“, „Šamac—Sarajevo“, „Kučevo—Brodice“, zatim autoputu „Bratstvo—jedinstvo”, na izgradnji fabrike „Ivo Lola Ribar“ u Železniku, Novog Beograda, Vlasine i mnogim drugim mestima. Pored omladinskih radnih brigada na svim ovim gradilištima učestvovale su i partijske i frontovske brigade.
Ha ovim akcijama pojedini Sečanjci učestvovali su i po više puta. Posebno se ističu mlađi Dušan Vujović, Jovo Popadić, Milorad Piljević, Andrija Svorcan… Kasnije mladi Sečnja nastavili su ovim putem, učestvovali su u poslednjih desetak godina na brojnim saveznim radnim akcijama: „Partizanski put“ 1976, 1978. i 1982. godine, zatim na „Paliću“ dva puta 1980. i 1985. godine, kao i na akcijama „Jasenovac 77″, „Suha krajina 79″, „Sarajevo 81″, „Vukovar 83″, „Ibar—Lepenac 84″. Ali veliki broj onih koji nisu mogli na savezna radna gradilišta utkali su deo sebe u našu svakodnevicu radom na izgradnji objekata lokalnog značaja na dobrovoljnim radnim akcijama u Sečnju i okolini.
Kao i za celu Jugoslaviju tako je vreme 1948. godine i sukob sa IB-om i za sečanjsku partijsku organizaciju, ali i sve ostale organizovane snage i radne ljude i građane, bila karakteristična Rezolucija Informacionog biroa, tempirana i usmerena ka promenama u Jugoslaviji i odvajanja naroda od Partije nije u ovoj sredini naišla na plodno tle. Nasuprot očekivanjima potpisnika Rezolucije u zemlji se postiže još veće jedinstvo i veća privrženost naroda Partiji i Titu. Otvara se novo poglavlje razvoja jugoslovenskog socijalističkog društva oslanjanjem na sopstvene snage i traženje specifičnog jugoslovenskog puta u socijalizam.
Pesma „što je više kleveta i laži, Tito nam je miliji i draži“ bila je snažna manifestacija poverenja naroda u Partiju i njeno rukovodstvo. Neosporno bilo je problema, kolebanja i slično, ali organizacija Komunističke partije u Sečnju zajedno sa narodom postaje jača i jedinstvenija baš nekako u to vreme. Izražavana je bezrezervna podrška stavovima najviših Partijskih organa. Povećan je radni elan, unapređen takmičarski duh. Beleže se izvanredni radni rezultati. Bio je to najbolji odgovor na neopravdane napade IB-a.
Opšta demokratizacija odnosa u Jugoslavuji nastaje početkom pedesetih godina. Uvodi se radničko upravljanje. Parola „fabrike radnicima — zemlja se- ljacima“ sišla je sa stranica udžbenika i postala veličanstvena realnost. Niču radnički saveti. Maksimalno se ispoljavaju i angažuju stvaralačke snage našeg društva, posebno mlade generacije. Društveno-političke organizacije Sečnja sledile su ovaj kurs i dosledno ostvarivale svoju ulogu u demokratizaciji odnosa u društvu.
Veliki je broj žitelja Sečnja koji su se izuzetno angažovali na realizaciji ciljeva i zadataka o kojima je reč. NJihov, ali i doprinos mnogih drugih izuzetno je značajan. Evo nekih koji se posebno ističu: Danilo Babić, Radovan Batinić, Zoran Vujović, Pavle Dunđer, Vaso Inić, Aleksa Vuković, Milan Luburić, Milorad Milidragović, Mirko Markanović, Miomir Milošević-Tale, Jovan Milićević, Miroslav Milivojević, Miroslav Milošević, Ratko Novčić, Milorad Popadić, Milimir Popović, Milan Popadić, Stanko Rogan, Mladen Salatić, Milorad Tešanović, Dušan Šarenac-Šargo, Žarko Šarenac…

Komunistička partija — Savez komunista
U SEČNJU je već 1946. godine bilo 104 člana KPJ. Iz organizacije Bilećkog sreza stiglo je u Sečanj 1945. godine 52 člana partije, a nešto docnije još 50 Bilećana iz jedinica Armije uz još dva pristigla člana KPJ iz Mostara, bilo je to celokupno članstvo KPJ po dolasku kolonista u Sečanj. Prvi sekretar KPJ u Sečnju bio je Ratko Vujović.
Po dolasku u Sečanj upravo na ovim ljudima, prekaljenim članovima Komunističke partije Jugoslavije, bio je težak i odgovoran zadatak. Svi oni su bili iskusni u partijskom radu jer većina njih su bili partijski rukovodioci narodnooslobodilačke borbe na području Bileće ili pak u jedinicama narodnooslobodilačke vojske.
U nekoliko narednih godina u mnogome je ojačao partijski rad, a članstvo se udvostručilo. Tako je u redovima KPJ 1950. godine bilo 250 članova, a najveći broj je primljen baš u vreme Rezolucije IB-a 1948. godine. Nekoliko godina kasnije Komunistička partija Jugoslavije menja ime. Govoreći o razlozima ove promene drug Tito je 1952. godine na Šestom kongresu između ostalog rekao:
— U vezi s tim što se uloga Partije na ovoj etapi našeg socijalističkog razvoja do izvjesnog stepena mijenja, što ona postaje još odgovornija — jer dalji uspješan razvoj našeg socijalističkog sistema zavisi u velikom stepevu od nivoa svijesti građana naše socijalističke zemlje, a ne samo od materijalnih uslova — što se masovna baza za socijalističko vaspitanje u ogromnom opsegu proširila, što je baš socijalističko vaspitanje jedno od najvažnijih i najodgovorvijih polja rada komunista… ja mislim drugovi i drugarice, da bi smo se mi na ovom kongresu mogli pozabaviti i pitanjem promjene naziva naše Partije. Ime partije više ne odgovara. Po mom dubokom uvjerenju, bilo bi u svakom slučaju tačnije da se ova zove Savez komunista Jugoslavije. To vije ništa novo, jer je to ime već dao Karl Marks.
Promena je tako usledila, a sve je kod nas i u svetu povezivano sa uvođenjem samoupravljanja. Upravo u vreme održavanja kongresa svetska štampa je pisala o ovome: — Tito se, visala je, vraća izvorima marksizma; on ne samo da daje fabrike u ruke radnicima, nego i samu partiju pretvara u Marksov Savez ideoloških vstomišljevika, dajući im umesto uloge, veposredvog rukovođenja i vaređivanja — što je vraksa u drugim socijalističkim zemljama — idejnu i usmeravajuću ulogu…
Nakon svih ovih promena i objektivno izmenjene uloge Savez komunista u Sečnju je još brojniji. Ima više od 300 članova. Inače, u Sečnju je na kraju 1985. godine bilo 19 starih članova Saveza komunista, sa stažom dužim od 40 godina.
Savez komunista Sečnja danas ima više od 700 članova. Rade i deluju u 21 osnovnoj organizaciji. Od ukupnog broja članova 519 su Sečanjci što sa još tridesetak komunista iz Sečnja povezanih u drugim organizacijama, čini ukupno 550 komunista Sečanjaca.
Zadaci Saveza komunista u ovom trenutku nisu ništa manji i lakši nego što su to bili nekada. Živimo u složenim vremenima kada od angažovanja, ponajpre komunista ali i ostalih subjektivnih snaga, izlaz može da se pronađe, a zadaci Dugoročnog programa stabilizacije ostvare. Ono što su komunisti i radni ljudi Sečnja postigli u toku četiri decenije razvoja veliki je korak napred, ali i garancija da će nastaviti veliko delo koje je trasirao maršal Tito.

KOMUNISTA SA NAJDUŽIM PARTIJSKIM STAŽOM
Drago Ivković
DRAGO Ivković (80) najstariji komunista Sečnja živa je legenda jednog vremena. Mnogo je toga proživeo. U najtežim situacijama ostao je odan Partiji u njenim ciljevima. Svoju zrelost dokazao je u Partiji, na frontu i u proizvodnji. I danas pokazuje živo interesovanje za svakodnevne aktivnosti. Nije mu međutim, prihvatljivo da ponašanje pojedenih komunista nije primereno situaciji.
Partija je u najtežim ratnim godinama tražila velike žrtve od članova i boraca. Partizanska vojska i nova narodna vlast nije činila nikakve ustupke ni borcima kakav je bio Ivković. No, ovaj ponosan i pošten čovek prihvatio je život realno. U Sečanj je stigao sa kolonistima i tu formirao porodicu.
Priča čili osamdesetogodišnjak Drago o siromaštvu i bedi u rodnom selu Bijela Rudina, u bilećkom srezu u predratnoj Jugoslaviji. U svet je morao kao golobrado momče. Sa 15 godina, krenuo je trbuhom za kruhom. Radio je najteže fizičke poslove. Bio je nadničar, rudar, zidar. Najduže je radio u rudniku Katovice, na bugarskoj granici. Prepešačio je veliki deo puta od svog sela do tog rudarskog mesta u Makedoniji. Pešice je pošao uz Ibar od Kraljeva do tadašnje Kosovske Mitrovice. Uz put je dve noći prespavao pod vedrim nebom. Nije imao novca ni za krišku hleba. U Vučitrnu naišao je na predusretljivog zemljaka koji mu se obradovao i ugostio ga. U selu Jugović, komšija iz rodnog sela mu je dao 100 dinara, da mu se nađe za put. Tako je stigao do Skoplja, Titovog Velesa i Zletova. To je bilo 1931. godine.
— Radio sam tada za neko „ingleško“ akcionarsko društvo. Čim sam prešao lekarsku komisiju zaposlio sam se kao rudar. Radilo se osam časova pod veoma teškim uslovima. Štrajkovali smo i uspeli da se izborimo za veće nadnice. Radili smo od akorda (norma sistem), tako da smo često provodili u oknu i po 12 časova. Dobro smo zarađivali — pet i čak pet i po hiljada dinara. Za taj sam novac recimo Morao kupiti čak pet volova. To je bilo veliko za mene i moje u rodnoj kući. Bilo nas je šestoro dece, brat i ja i četiri sestre.
Ivković je radio i na izgradnji pruge Nikšić—Bileća. Kao zidar proveo je punih pet godina na Cetinju. Bio je nadničar u Bileću, Trebinju i Dubrovniku.
Nikada ne može zaboraviti ratne strahote i sve ono što je preživljavao narod širom Jugoslavije. Kao da se sve juče dogodilo. Seća se odlaska u redove NOV-a. To je bilo jula 1941. godine. I o tom vremenu priča:
— U borbama za oslobođenje Plane i Bileća uhvatio sam živog domobrana i oteo mu pušku. Od tog dana nisam se odvajao od oružja do kraja rata. U jesen 1941. godine i početkom 1942. godine učestvovao sam u mnogim bitkama.
Februara 1942. godine sa grupom Bilećana pridodat je partizanskim jedinicama u Gacku i Nevesinju. Posle oslobođenja Borča našao se u Petom bataljovu kojim je komandovao Obren Ivković. Već u maju dve čete ovog bataljona upućene su kao pomoć Crnogorskim jedinicama. U jednoj je bio i Ivković. Ha tom putu, prema Pivskom manastiru, razbile su ih jake italijavske i četničke snage. Zarobljen je na planini Somini. Nije streljan zahvaljujući nekim četnicima znancima iz rodnog sela. Sproveden je na Meku Grudu bilećkim četvicima koji su ga zatvorili u nadaleko poznat bilećki zatvor. P sle dvadesetak dana maltretiranja i ispitivanja pušten je kući bez prava kretanja.
Ubrzo se povezao sa Partijskom organizacijom i nastavio ilegalni rad sa drugovima: Pavlom Salatić, Gavrilom Bošnjakom i Bogdanom Aleksić. Stupio je u jedinice Desete hercegovačke brigade avgusta 1943. godine. Komandant je bio Vlado Šegrt, zatim Rada Hamović, Nikola Bratić pa na kraju Radomir Marković-Raka. Od tog vremena prošao je celokupan put slavne jedinice sve do Trsta i konačnog oslobođenja Jugoslavije.
Pošten i hrabar borac po završetku rata doseljava se u Sečanj. Tu upoznaje Vasu Novčić, ca kojom zasniva porodicu. U Seljačkoj radnoj zadruzi „Vlado Tomanović“ je bio od osnivanja. Uzoran ratnik preuzima nove radne zadatke. Prihvata se posla kočijaša, a nešto kasnije upravlja fijakerom i čezama. Kao primeran radnik postaje brigadir u povrtarskoj proizvodnji. Konačno je stekao penziju. Danas je ponosan na svoja dva sina i Sečanj.
— Davno sam primljen u KPJ, veli prekaljeni ratnik Drago Ivković. Da sam dozreo da me prime u Partiju morao sam se dokazati, pre svega kao radnik i nepokolebljivi borac protiv fašističkih porobljivača i klasnog neprijatelja. Rat je bio velika škola za svakog učesnika NOR-a. Naviru mi ratne uspomene i sećanja na one ogromne prepreke koje su se isprečile na našem putu borbe za oslobođenje, za stvaranje zajednički države i socijalizma.
Iskreno moram reći da su samo patrioti i komunisti, pošto su bili svesni da se bore za srećnije i pravednije društvo, sve savlađivali. To je bilo vreme kada se nije znalo za neizvršavanje partijskih zadataka. Život je bio manje vredan u poređenju ca idealima. Pod vođstvom Partije i druga Tita, mi komunisti nismo uzmicali niti bili kolebljivi. Sve što smo postigli delo je ruku našeg naroda i komunista.
Danas mi strašno smeta i boli što pojedini komunisti nemaju mere niti odgovornost za neodgovorno ponašanje u svakodnevnom životu. Rekao bih da se takvih loših navika i ponašanja mora brže oslobađati, ako želimo nešto da menjamo. Sigurno da se moji partijski vršnjaci, ratni drugovi-borci ne bi borili da su samo i pomišljali da u redovima Saveza komunista mogu opstati ljudi koji olako istupaju ca nacionalističkih pozicija. Načisto smo da je to najžilaviji naš protivnik. Na žalost takvih ima i na mestima, na kojima se takvo ponašanje ne bi smelo dozvoliti niti tolerisati. Treba energično razčistiti ca takvim.

Socijalistički savez radnog naroda
TOKOM oružanog dela socijalističke revolucije u selima u okolini Bileće i Mostara aktivno je radio Narodnooslobodilački front Jugoslavije. Okupljao je sve napredne, rodoljubive i patriotske snage u zajedničkoj borbi protiv okupatora i domaćih izdajnika. Narodni front je inače, osnovan 5. avgusta 1945. kada je održan Osnivački kongres. Tako su praktično utemeljeni odnosi u najmasovnijoj političkoj organizaciji koja i posle završetka rata nastavlja aktivno delovanje.
Već pred kraj 1945. godine, dakle neposredno po dolasku „vlaka bez voznog reda”, u Sečnju je stvorena organizacija Narodnog fronta. Brojnost i složenost zadataka zahtevala je punu mobilnost što su frontovci ispoljavali od samog početka. Prilikom stvaranja organizacije Narodnog fronta njegovi članovi postali su svi punoletni žitelji Sečnja. Ovakav odnos i dobrim delom aktivnost očuvao se do današnjih dana.
Kao i u drugim sredinama u Sečnju je Narodni front odigrao izvanredno značajnu ulogu kada je 11. novembra 1945. godine izvojevana velika i odlučujuća pobeda Narbdnog fronta. Tada je na izborima nosilac liste Narodnog fronta bio maršal Tito, a za tu se listu izjasnilo 97 odsto birača. Tada je konačno celom svetu rečeno šta zaista želimo, jer ovo je bila slobodno izražena volja naroda kojom su odbačene sve nesocijalističke snage, a poverenje je izglasano predstavnicima nove vlasti stvorene u toku četvorogodišnje borbe. Ovakav odnos i opredeljenje žitelja Sečnja ostao je i u narednom periodu, kada se u više navrata dokazivala privrženost ideji socijalizma i iskazivalo poverenje predstavnicima nove vlasti. Kasnije je postotak glasova „za“ dostizao i čitavih 99,8 odsto kada se izjašnjavalo za liste predstavničkih organa društveno-političke zajednice, samoupravnih interesnih zajednica i slično. Takav rad i odnos u Narodnom frontu odnosno Socijalističkm savezu radnog naroda koji je izrastao iz fronta, obezbeđivao je postizanje uspeha i vrednih rezultata koji su beleženi u protekle četiri decenije slobode.
Socijalistički savez radnog naroda danas u Sečnju uspešno radi. Mesna konferencija objedinjuje dve podružnice, prvu koju čine radni ljudi, i građani prvog i drugog kvarta, a drugu čine oni koji žive u trećem i četvrtom kvartu. Pored Predsedništva, kao političko-izvršnog organa, deluju u Socijalističkom savezu brojna radna tela, komisije i sekcije koje su neposredno zadužene za aktivnosti u pojedinim oblastima života i rada. Rezultati koji se postižu su vredni pažnje, a brojne aktivnosti se artikulišu baš u Socijalističkom savezu koji je nosilac poslova i koji je prava osnova delegatskog sistema.

Savez sindikata
SINDIKALNE organizacije u Sečnju nastaju između dva rata. Udruženje železničko-brodarskih radnika Velikog Bečkereka (Zrenjanina) bilo je prvi oblik sindikalnog organizovanja u Sečnju. Zvaničnih podataka o nekim značajnijim akcijama nema.
U danima oslobođenja, a naročito nakon što je Sečanj oslobođen zaposleni, na Železničkoj stanici u Sečnju sindikalno su bili organizovani. Imali su Značajnu ulogu u realizaciji zadatala koje je donosila nova vlast.
Većina ovih, sindikalno organizovanih radnika bili su Srbi. Jedan od sindikalnih funkcionera bio je i prvi predsednik Narodnooslobodilačkog odbora Sečnja 1944. godine. Pored ostalih aktivnosti ova sindikalna organizacija je ubrzo po oslobođenju u seoskom groblju podigla spomenik majoru Crvene armije. Planirano je da se ovaj spomenik premesti u budući Spomen park, kod mosta, a na mestu gde je major Crvene armije i poginuo prilikom borbi za oslobođenje Sečnja.
Sečanjska sindikalna organizacija razvijala se nakon toga uporedo sa razvojem privrede u ovom kraju. Mahom se u tom periodu Sindikat bavio aktuelnim pitanjima rada i delovanja unutar sopstvenih kolektiva i na tom planu je postizao vredne rezultate. Posebno je to izraženo u aktivnostima osposobljavanja radnika za rad na konkretnim zadacima, snabdevanje zaposlenih artiklima široke potrošnje i slično. Sindikat međutim, ima izvanredno značajno mesto u borbi za dalji razvoj i afirmisanje socijalističkog samoupravljanja gde su postignuti dobri rezultati.
Sindikat u Sečnju danas okuplja oko 800 radnika povezanih u 19 osnovnih sindikalnih organizacija. Bez obzira na to što postoji toliko osnovnih organizacija u svim akcijama one su bile jedinstvene i ispoljile su visok stepen solidarnosti. Pored ostalog ostaće zapisano da su sindikalne organizacije u mnogome materijalno pomogle izgradnju objekata od opštedruštvene koristi za Sečanjce, ali i žitelje cele opštine.
Zadaci Sindikata su u ovom trenutku još odgovorniji, možda više nego ranije. Teška situacija zahteva angažovanje Sindikata, podizanje svesti njegovih članova i aktivno učešće na jačanju i unapređenju socijalističke samoupravne demokratije.

Savez boraca NOR-a
ISTOG dana, 30. septembra 1947. kada je u Beogradu osnovan Savez boraca HOP Jugoslavije i u Sečnju su počele pripreme za njegovo osnivanje koje je za nekoliko dana i usledilo. U Savez je tada stupilo oko 300 učesnika Narodnooslobodilačkog rata. Kasnije je taj broj povećan jer je pristupilo još ljudi organizaciji, pošto su ispunjavali odredbe predviđene Statutom boračke organizacije.
Članovi ove organizacije u prvim posleratnim godinama bili su među najangažovanijim i najaktivnijim u Sečnju. Zauzimali su mahom odgovorna mesta u privredi i drugim delatnostima, a samopregornim radom i svakodnevnim angažovanjem služili su za primer sugrađanima, ali i generacijama koje su dolazile. Posebne napore ulagali su, sa ostalim radnim ljudima, na realizaciji prvog petogodišnjeg plana.
Boračka organizacija je tako imala, pre svega primerom i naravno samopregornim radom, izvanredan uticaj na kreaciju celokupnih odnosa u mestu. Danas ova organizacija u Sečnju okuplja oko 250 učesnika NOR-a. Uticaj boraca je i sada, kao i nekada, od presudnog značaja. U dosadašnjem radu postignuti su vredni rezultati kako na planu rešavanja opšte-društvenih pitanja tako i u rešavanju socijalno-ekonomskih problema boraca, zbrinjavanju dece poginulih boraca i slično. U savezu boraca i njegovim organima dugo godina su radili i: Nikola Vujović, Panto Ivković, Bogdan Kokotović, Maksim Koprivica, Vukašin Luburić, Panto Vukoje, Miloš Milošević, Neđo Šakotić i drugi.

Savez socijalističke omladine
U SVIM selima Hercegovine odakle su u Sečanj naseljene boračke porodice na samom početku rata 1941. i 1942. godine postojale su organizacije Anti- fašističke omladine i SKOJ-a. Tako je bilo u selima Baljci, Bogdašići, Bjela Rudina, Bijeljina, Brestica, Bogodo, Vrapčići, Vlahinja, Vranjska, Granica, Davidović, Divin, Dola, Donja Vrbica, Žitomislići, Zijemlja, Zasada, Kačanj, Korita, Kuti, Lakšići, Lađevići, Malo Polje, Miruše, Mirilovići, Meka Gruda, NJeganovići, Pađani, Panik, Podosoje, Podgorje, Prijevor, Potoci, Rijoca, Trnovica, Čepelica, Fatnica, Hodžići i Šobodina. Upravo ove organizacije omladine bile su stalno izvor boračkog starešinskog kadra TOKOM cele NOB.
Mladi su se listom odazivali pozivu SKOJ-a i Antifašističke omladine pa je broj ovih organizacija stalno rastao. Tako su se stekli uslovi pa je u Bihaću 27. decembra 1942. godine održan Prvi kongres USAOJ-a. Sa Kongresa je upućen Proglas omladini širom Jugoslavije. Drugi kongres održan je u Drvaru 2. maja 1944. godine. Bili su to snažni podsticaji i pozivi mladima da još odlučnije krenu u borbu za konačno oslobođenje. U Hercegovini je naročito odjeknuo Proglas kongresa, a dve trećine boračkog sastava bili su omladinskog uzrasta. Isto toliko, dve trećine poginulih u toku rata bili su baš omladinci članovi SKOJ-a i Antifašističke omladine Jugoslavije. Takvi mladi ljudi stigli su sa hercegovačkog krša u ravni Banat.
Sgoga nije ni malo bilo čudno da je upravo omladina prednjačila u izvršavanju najtežih zadataka. Bili su mladi prvi u obradi vlastitog i zadružnog zemljišta, formiranju seljačkih radnih zadruga, otkupu hrane, osposobljavanju za rad poljoprivrednih mašina, učešću na dobrovoljnim radnim akcijama…
Tadašnji Sekretar SK0J-a bio je Janko Vujović, a Tripo Vučković, sekretar USAOJ-a. Član gradskog komiteta SKOJ-a Zrenjanin, bio je Neđo Tomanović, a sreskog komiteta SKOJ-a Vlado Papić.
Narodna omladina je organizacija koja je nastala spajanjem SKOJ-a i Narodne omladine, a to se dogodilo 16. decembra 1948. godine. Nešto nakon toga i u Sečnju je stvorena jedinstvena organizacija Narodne omladine Jugoslavije.
Svetle tradicije omladinske organizacije su ostale i danas. Trenutno u Sečnju postoje četiri omladinske organizacije, a okupljaju ukupno 358 članova. Aktivnosti su na zadovoljavajućem nivou, ali prostora za kreativnije i potpunije delovanje ima.

AFŽ
ORGANIZACIJA Antifašističkog fronta žena je dolaskom u Sečanj za sobom imala bogatu revolucionarnu prošlost i aktivnost. Žene su TOKOM četvorogodišnje, neravnopravne borbe sa daleko nadmoćnijim neprijateljem iznele ogroman teret na svojim plećima. Nije reč samo o angažovanju na frontu već i u nizu pozadinskih aktivnosti. Sve to je imalo snažan uticaj na žene da i u novim uslovima u Sečnju nastave započete akcije i uključe se u borbu za obnovu zemlje.
Već krajem 1945. godine organizacija AFŽ-a postojala je u Sečnju i imala oko 270 članova i to većinom onih žena koje su i TOKOM rata bile aktivne. Ova organizacija je delovala sve do 1953. godine kada se ukida i osniva Savez ženskih društava Jugoslavije, koji kasnije prerasta u Konferenciju, za društvenu aktivnost žena pri Socijalističkom savezu. Anđelka Kundačina bila je prvi predsednik AFŽ-a.
Doprinos žena u svakodnevnom životu i radu u poratnim godinama bio je veoma značajan. U ukupnim rezultatima koji su postignuti u Sečnju do sada, a tako he biti i ubuduće, učešće i doprinos žena očigledan je: u odgoju i vaspitanju dece, u privredi, školi, na njivi…
Danas Konferencija za društvenu aktivnost žena, pri Mesnoj konferenciji SSRNV Sečanj, okuplja veliki broj žena aktivnih subjekata delovanja fronta i socijalističkog samoupravnog sistema u celini. Veliki broj žena Sečnja doprinosio je radu ove organizacije kao i radu društveno-političkih i društvenih organizacija. Pored ostalih pominjemo: Radojku Paštar, Dragicu Vojović, Dostaniju Koprivica, Bosiljku Nastić, Savu Komnenić, Vidu Papić, Vidu Perišić, Milicu Vukoje, Janju Šakotić i Vidosavu Vujnović.

Savez rezervnih vojnih starešina
UDRUŽENJE rezervnih oficira i podoficira formirano 1952. godine bilo je preteča današnje organizacije Saveza rezervnih vojnih starešina. U početku, ovu organizaciju su sačinjavali učesnici rata, a bilo ih je 72-oje. Već 1959. godine funkcioniše kao sastavni deo boračke organizacije iz koje se izdvaja 1969. i od tada deluje samostalno.
Današnja organizacija SRVS u Sečnju ima 115 članova, mahom mladih, školovanih mlađih oficira i oficira. Tu je i 57 ratnika, a desetak članova je bez vojnog čina. Među članovima je tako 15 kapetana dvojica su majori, a ostali imaju niže činove.
Članovi ove organizacije mahom su za rezultate rada odlikovani. Tako svaki od 57 članova, starih ratnika, nose odlikovanja za ratne zasluge. Za zasluge i doprinose mirnom razvoju naše domovine još 15 članova SRVS dobilo je odlikovanja.
U koncepciji opštenarodne odbrane i društvene samozaštite rezervne starešine su ključni momenat. Uz druge subjekte odbrane oni čine okosnicu celokupne koncepcije. Takođe su aktivni u negovanju revolucionarnih tradicija, a uz ove teme rezervne starešine svoje članstvo i ostale radne ljude i građane upoznaju i sa nizom drugih, aktuelnih tema iz ove oblasti. Tu se misli na teme o savremenim vojnim dostignućima, a najveći broj tema je vezač za koncepciju opštenarodne odbrane i društvene samozaštite te uspešnom suprotstavljanju eventualnom agresoru.

Organizacija penzionera
DANAS mesna organizacija penzionera u Sečnju ima skoro 400 članova. Kada je osnovana, 1961. godine imala ih je tek nekoliko. Aktivnost ove opranizacije, u sklopu Socijalističkog saveza, je vrlo zapažena i značajna.
Od samog osnovanja do danas ova društvena organizacija ispoljavala je uvek visok stepen solidarnosti i uzajamnosti sa svim radnim ljudima. Za svoje članove obezbeđuje povoljnije uslove za sticanje stambenih kredita, što je šezdesetak njih koristilo, a zahvaljujući vrlini solidarnosti mnogi penzioneri sa nižim prihodima koristili su blagodeti banjsko-klimatskih lečilišta. Tako ova društvena organizacija izvršava značajan zadatak zaštite standarda svojih članova, a istovremeno obezbeđuje njihovo aktivno učešće u radu mesne zajednice i drugih organa i organizacija.

Organizacija Crvenog krsta
ORGANIZACIJA Crvenog krsta u Sečnju osnovana je 1947. godine. NJen celokupni rad od osnovanja do danas bio je usmeren ka afirmaciji humanih vrednosti ovdašnjih ljudi u brojnim akcijama solidarnosti sa ljudima širom sveta. Sve aktivnoeti organizovane su u sklopu programskih zadataka Crvenog krsta Vojvodine.
Sečanjski Crveni krst se u mnogo prilika do sada dokazao kao izrazito humanitarna organizacija sa nastojanjem da se maksimalno angažuje na planu pružanja pomoći za otklanjanje posledica elementarnih nepogoda i slično. Pomoć je upućena posle zemljotresa u Skoplju i ne tako davnog na Kopaoniku, a uvek se organizacija Crvenog krsta Sečanj oglašavala kada je trebalo pružiti ruku solidarnosti i pomoći onima koji su se našli u nevolji.
Akcije prikupljanja krvi, „tečnosti koja život znači“, uvek su u ovoj sredini uspešno realizovane. Mnoge od najmlađih do starijih ekipa, nadmetale su se u ovoj plemenitoj akciji davanja, i prikupljanja, krvi i stečena su vredna i visoka priznanja opštinskog, regionalnog i pokrajinskog značaja. Nije naravno izostala ni pomoć oslobodilačkim pokretima sveta, gladnima Afrike… I u ovim akcijama ispoljila se visoka svest i odlučnost da u programskim zadacima članovi organizacije Crvenog krsta istraju.
Da bi se postizali ovakvi rezultati bilo je potrebno angažovanje velikog broja članova. Posebno su tome doprineli Jakov Rnić, Mirko Pećanac, Neđo Karišić i mnogi drugi.

Pionirska organizacija
OBA društvena organizacija nastala je u toku NOB pod okriljem SKOJ-a, 27. decembra 1942. godine pod nazivom Savez pionira Jugoslavije. U Sečnju organizacija radi od 1947. godine.
U Drugom svetskom ratu uloga pionira bila je izuzetno velika. Mnogi su bili kuriri, bombaši, a u pozadinskim vojnim i drugim organima NOV-a obavljali su niz značajnih poslova. Dosta pionira je za zasluge i samopregor u ratu proglašeno za narodne heroje.
Entuzijazam iz rata ostao je osnovna odlika pionira u miru. Tako su pioniri Sečnja davali, i danas daju, veliki doprinos unapređenju uslova ži- vota u mestu, uređenju zelenih površina, a glavni zadatak — obrazovanje i vaspitanje, shvataju na pravi i odgovoran način.
Danas Pionirska organizacija aktivno deluje u deset pionirskih zajednica u školi. Prvorazredni zadatak učenje i razvijanje slobodarskog duha ispunjavaju sa visokom ocenom. Redovni su učesnici brojnih manifestacija u Sečnju i okolini. U negovanju revolucionarnih tradicija no mnogo čemu prednjače, a žive u duhu svojih vršnjaka pionira — ratnika — bombaša — kurira. Zato se i u Sečnju mnogo pažnje poklanja radu sa pionirima kako bi pravilnim us- meravanjem postali korisni članovi zajednice.

Dobrovoljno vatrogasno društvo
VEĆ maja 1946. godine u Sečnju se osniva dobrovoljno vatrogasno društvo. Bio je to praktično i zahtev vremena, jer vatrogasci su uvek bili prvi koji su priticali u pomoć u svim neprilikama i vanrednim situacijama. Društvo je imalo, kao i niz godina docnije, oko 120 članova mahom mladih ljudi, SKOJ-evaca i članova Narodne omladine. Ograničene materijalne mogućnosti činile su svoje pa se nije raspolagalo potrebnom i odgovarajućom opremom. Međutim, entuzijazam i zalaganje mnogo toga su nadoknađivali.
Samo pedesetak vatrogasaca imalo je sopstvenu opremu odela i drugo, a sem smeštajnog prostora i dva rezervoara za vodu sa konjskom zapregom i nešto malo prateće opreme, drugih potrebnih stvari nije bilo. Sve do 1969. godine radilo se dosta, uspešno. Tada se nabavlja prvi autotank i stiču se uslovi za bolji rad. I pored svih teškoća Društvo je svoj deo posla, otklanjanje opasnosti od požara, obavljalo uspešno i nikada vatrena stihija u protekle četiri decenije, nije uzela većeg maha.
Neželjenih posledica požara nije bilo jer se uvažavala reč i zahtevi članova Društva na jačanju protivpožarne preventive, a osposobljavanje i jačanje svesti radnih ljudi i građana bila je snažna podrška Dobrovoljnom vatrogasnom društvu, najpre u moralnom, a potom i materijalnom smislu. Tako je neprocenjiv značaj Društva na planu zaštite lične i društvene imovine ne samo žitelja Sečnja nego i okoline, jer vatrogasci su uvek priticali u pomoć kada se za to ukazala potreba.
Mnoga regionalna takmičenja bila su mesto gde su Sečanjci osvajali pehare i priznanja za znanje i osposobljenost. Trostruki su osvajači pehara i nosioci prelaznog pehara sa regionalnih takmičenja.
Dobrovoljno vatrogasno društvo u Sečnju danas ima 35 članova i deluje u sastavu Opštinske vatrogasne jedinice, koja je osnovana 1985. godine. Opremljenost jedinice je na zadovoljavajućem nivou i ima tri nova vatrogasna vozila sa svom potrebnom pratećom opremom.
Inače, u vatrogasnom društvu u Sečnju svojim radom se ističu: Vlado Vukoje, Veljko Dragić, Beselin Pomorišac i drugi koji su aktivni više od dve decenije. Uz sve Dobrovoljno vatrogasno društvo Sečanj kao i neki pojedinci nosioci su značajnih društvenih priznanja i pohvala.

Organizacija izviđača
OD 1960. KADA je osnovan Izviđački odred „Miro Popara“ u Sečnju aktivnost je trajala pune 24 godine — do 1984. Od 1966. godine Izviđački odred je beležio izuzetno dobre rezultate i dospeo u sam vrh izviđačkih odreda Jugoslavije. U Odredu je uvek bilo između 150, i 200 članova, a okupljana je omladina i iz susednih mesta Krajišnika, Jarkovca, Konaka, Sutjeske, Jaša Tomića i Neuzine. Kao »lito je praksa u izviđačkim odredima i ovaj je imao sop- stvenu opremu, uniforme i sve potrebno za nesmetano i aktivno delovanje, a bio je organizovan no uzoru na ostale izviđačke odrede.
U okviru redovnih aktivnosti Odred je svake godine organizovao tabore širom Jugoslavije. Tabor, ili boravak u prirodi bio je i ostaje najatraktivniji deo aktivnosti izviđača. To su bile i prilike za proveru znanja i pripremanje za takmičenja koja su među izviđačima česta. Nezaboravna taborovanja bila su u Ivanjici, na Goču, Žiči na Boračkim jezerima, Bohinjskom jezeru, Papuku…
Centralno mesto izviđačkih aktivnosti su smotre, a Odred „Miro Popara“ učestvovao je na svim Saveznim i Pokrajinskim smotrama. Uspele smotre su organizovane 1975. godine na Petrovoj gori, na Sutjesci 1983. godine godinu dana ranije na Fuškoj gori. Pokazani su dobri rezultati, a priznanja koja su dobijena najbolje svedoče o kvalitetu Odreda. Uz sve, izvanredno je bila uhodana praksa saradnje sa drugim odredima organizovanje marševa i slično. Učešće u humanitarnim akcijama takođe spad u deo aktivnosti izviđača, a Odred ,Miro Popara“ se i tu pokazao u najboljem svetlu. Već 1966. godine u vreme velikih poplava u Bačkoj, Odred je ustupio svoju opremu ugroženima, slična akcija je bila pomoć postradalima od zemljotresa u Crnoj Gori i slično. Takođe je Odred učestvovao i na omladinskim radnim akcijama ,kao samostalna brigada, na Katlanovu i u Crnoj Gori.
Za najveći domet smatra se ulazak Odreda u članstvo Bratski odred „Jugoslavija“, koji je formiran 1976. godine u Kraljevu. Kao jedan od najboljih Odreda „Miro Popara“ je ušao u sastav „Jugoslavije“ kao predstavnik Vojvodine.
Odred je nosilac najvišeg izviđačkog znamenja — zvanja „Partizanski odred“. Bilo je to u tri navrata 1975, 1979. i 1982. godine. Nosilac je i mnogih drugih priznanja. Spomen diplome Saveza izviđača Jugoslavije, Plakete Saveza izviđača Srbije, kao i spomen diplome i povelje izviđačke organizacije Vojvodine. Za dobar rad i postignute rezultate 1982. godine Odred je dobio Oktobarsku nagradu Sečnja.

Mesna zajednica i komunalna delatnost
KAO i većina sela širom Vojvodine i Sečanj je odmah nakon oslobođenja — 1. oktobra 1944. godine, ostao bez radne snage. To je bila objektivna slika svih onih mesta u kojima su do tada živeli Nemci. Uz sve već prisutne probleme pred organe vlasti stavilo je još jedan zadatak: organizovati proizvodnju u tim sredinama i naravno instituisanje organa vlasti. Stoga Predsedništvo AVNOJ-a 29. novembra 1944. godine, Odlukom o prelasku u državnu svojinu neprijateljske imovine i državnoj upravi nad imovinom neprijatelja čini prvi korak ka razrešavanju ovog pitanja. Malo potom u Jaša Tomiću, Sreski narodnooslobodilački odbor osniva Upravu narodnih dobara u Sečnju koja na taj način preuzima upravu nad ovom imovinom.
Neposredno nakon ovoga u Sečnju je stvoren NOO čiji je neposredni zadatak bio zaštita državne imovine, kao i niz drugih obaveza koje su iz svega ovoga proistekle. Nadležnost ovog NOO trajala je oko godinu dana, sve do novembarskih izbora 1945.rodine.
Od prvih dana do danas veliki broj aktivista se iskazao i predano radio u organima narodne vlasti, kao i predstavničkim organima društveno-političkih organizacija i samoupravnih interesnih zajednica. Među aktivistima posebno se ističu: Neđo Babić, Jovan Babić, Nikola D. Vujović, Aleksa Vuković, Božo Vukoje, Obrad Gaćinović, Marko Ivanišević, Jovan Šešlija, Ilija Šakotić, Dušan Šarenac-Šargo i drugi.
Ustavotvorna skupština je 29. novembra 1945. godine donela istorijsku odluku o proglašenju Federativne Narodne Republike Jugoslavije, a to je uslovilo i konstituisanje Narodnog odbora u Sečnju. U sastavu novog Narodnog odbora mahom su bili istaknuti revolucionari koji su imali bogato iskustvo u obavljanju poslova narodne vlasti. Ha ovaj način, zahvaljujući pređašnjem iskustvu članova Narodnog odbora, složeni zadaci, koje je vreme nametalo, vrlo uspešno i efikasno su rešavani. Nagomilani problemi, posebno oni koji nisu rešeni kada je u pitanju problem naseljavanja, koji je priveden tek 1947. godine, nametala je vrlo složene i odgovorne zadatke pred članove Narodnog odbora. Pitanje otkupa poljoprivrednih proizvoda pojavilo se tada i u narednih dve-tri godine, kao izuzetno delikatan i težak za novo formirane brgane vlasti. Otkup je, kako je poznato, trebalo da zadovolji velike potrebe u državi za prehrambenim proizvodima. Ono što je za Sečanj posebno karakteristično jeste masovan odziv pomenutoj akciji koji će ostati nezaboravni primer jedinstva i solidarnosti žitelja ovog mesta. Jer, činjenica da je većina Sečanjaca odvajala i poslednje kilograme hrane da bi udovoljili svojim obavezama, dovoljno govori sama za sebe.
Sreski Narodni odbor je inače, sredinom 1947. godine, iz Jaša Tomić prešao u Sečanj da bi se posle nepune godine ponovo preselio u Jaša Tomić, gde su uslovi za rad i delovanje ovih organa bili daleko pogodniji.
Zakon o nacionalizaciji privatnih privrednih preduzeća, od 5. decembra 1946. godine, koji je donela Narodna skupština bio je po mnogo čemu prekretnica načina života i rada i u Sečnju. No, samim tim činom umnožili su se zadaci i obaveze lokalnih organa narodne vlasti. Narodna skupština je inače, već maja iste — 1946. godine donela i prvi opšti zakon o narodnim odborima kao lokalnim organima jedinstvene narodne vlasti, čime je položaj ovih orana ojačan i definisan.
Pred organe vlasti se u prvim poratnim godinama našlo mnogo nerešenih problema. Ali zahvaljujući visokom stepenu solidarnosti i razumevanju kao i spremnosti svih stanovnika da pomognu u razrešavanju problema bilo je omogućeno da se oni efikasno rešavaju. Značajnu ulogu i veliki doprinos u svemu davale su seljačke radne zadruge koje su obezbeđivale osnovne životne namirnice za sva domaćinstva u selu. Trebalo je međutim, rešiti krupne probleme socijalne politike, zdravstvene zaštite, obrazovanja, a za veliki broj dece palih boraca, porodice poginulih boraca, ratne vojne invalide i druge trebalo je rešiti pitanje pružanja odgovarajuće zaštite. Materijalni uslovi da se svi problemi reše objektivno nisu postojali, ali na navedene načine oni su rešavani.
Za sve ovo vremem, kao i danas, značajnu ulogu je igrao zbor birača :— odnosno zbor radnih ljudi i građana kao specifičan oblik demokratskog učešća građana u upravljanju druJntvenim poslovima. Upravo ovaj organ je u svim etapama revolucije imao izvanredno značajan zadatak, a to je bilo — očuvanje naših izvornih opredeljenja. Objektivne promene u društvenoj izgradnji Jugoslavije dovele su 1950. godine, tačnije 27. juna, da se donese Osnovni zakon o upravljanju državnim privrednim preduzećima i višim privrednim udruženjima, čime su upravu u privredi preuzeli radni kolektivi.
Ovo je praktično značilo, korak napred u oslobođenju unutrašnjeg bića radničke klase Jugoslavije. A sistem radničkog upravljanja uslovljavao je bitne promene i naravno reorganizaciju organa vlasti. Savezna Skupština je donela 16. juna 1955. godine Zakon kojim se uvodi novi — komunalni sistem i opština postaje osnovna društveno-politička zajednica.
Tako je ukinut srez Jaša Tomić, a središte sreza je postao Zrenjanin. Logično je usledilo da se i dotadašnje opštine jašatomićkog sreza reorganizuju. Sečanj, Sutjeska, Neuzina i Banatski Despotovac su organizovane u jednu opštinu čije je sedište bilo u Sutjesci. Banatsko Višnjićevo i Krajišnik činili su posebnu opštinu, a Krajišnik je bio sedište. Jaša Tomić je bio sedište opštine u kojoj su bili Busenje i Šurjan. Boka i Konak su takođe bili jedna opština, a sedište je bilo u Boki i konačno Jarkovac je bio sedište opštine za dva mesta i to Jarkovac i Banatska Dubica. Rad ovih opština počeo je septembra 1955. godine. Reorganizacijom je stvorena i mesna kancelarija u Sečnju u čijoj su nadležnosti bili delom i poslovi organa uprave opštine. Značajnu ulogu u to vreme imali su Mesni odbor i Zbor birača, mada sa veoma ograničenim ovlašćenjima. Pet godina docnije sistem vlasti se usavršio pa je 1960. formirana Mesna zajednica Sečanj. Dotadašnje opštine koje su navedene, ukinute su pa je konstituisana nova opština sa sedištem u Sečnju. Ha ovaj način javili su se i novi problemi za mesnu zajednicu Sečanj, pa dakle i organe vlasti. Trebalo je najpre, obezbediti odgovarajuće uslove za smeštaj i rad opštinskih organa i drugih institucija koje su na ovaj način, stvaranjem opštine Sečanj, premeštene u mesto. To je podrazumevalo i intenzivniju gradnju komunalnih objekata namenjenih žiteljima Sečnja, ali i opštine u celini.
Sredstava, finansijskih, za rešavanje ovih problema nije bilo. Jedva da je bilo dovoljno novca za finansiranje delatnosti Mesne zajednice. Izlaz je bio u okretanju radnim ljudima i građanima, njihovom učešću u izgradnji neophodnih objekata infrastrukture i ostalog. Počelo se dobrovoljnim radom, što je bilo prihvaćeno i mnogo ranije. Kasnije, šezdesetih godina, počelo je i izdavanje sredstava žitelja mesta putem samodoprinosa. Ha taj način relativno brzo i uspešno građeni su objekti od opštedruštvenog značaja i interesa. Praktično već četvrt veka Sečanjci na ovaj način izdvajaju deo ličnih dohodaka i penzija za zajedničke potrebe. Stopa izdvajanja se kretala od 5 do sedam odsto.
U proteklom periodu dobrovoljnim radom i sredstvima samodoprinosa izgrađeni su brojni značajni objekti. Tu je elektro-mreža u dužini od 15 kilometara (puštena u pogon 1958. godine), a izgrađene su i brojne trafo-stanice, u ulicama je izgrađena tvrda podloga od kamenih kocki u dužini od 10 kilometara, a u eksploataciji su od 1982. godine, a trotoari u dužini od 27 kilometara neprekidno se obnavljaju i održavaju. Izgrađena je 17 kilometara duga vodovodna mreža kao i bazen za 15 hiljada kubnih metara vode sve u upotrebi od 1973. godine. Tu je i 15 arterskih bunara. Fudbalsko igralište i prateći objekti izgrađeni 1981. godine. Igralište za male sportove rukometno, košarkaško i druge izgrađeno je 1983. godine. Takođe je izgrađeno u svim ulicama 27 kilometara otvorenih kanala za odvođenje atmosferskih voda, sa neophodnim propusnicama i prelazima.
No, nije to sve. Sečanjci su poznati i po mnogim drugim sličnim aktivnostima. Solidarnost ove ljude krasi od prvih dana dolaska u Banat, a tu je i uzajamnost i pomoć. Ha ovaj način je u proteklih četrdesetak godina izgrađeno više od 330 novih stanova u privatnom vlasništvu. Najveći deo težih radova pri njihovoj gradnji obavili su sami žitelji Sečnja — prijatelji i drugovi onih koji su stambene objekte podizali. To je, po svemu imalo veliki, možda i presudan uticaj, što se toliko stanova izgradilo. U istom razdoblju adaptiran je i osposobljen za stanovanje veliki broj starih stanova, a manji broj je i trenutno u izgradnji.
U društvenom vlasništvu je izgrađeno 129 stanova i šest garsonjera. Naročito je izgradnja ovih stanova bila intenzivna poslednjih godina. Nosilac poslova bio je SIZ u stambenoj oblasti.
Sve u svemu, veliki su ovo i neprocenjivi rezultati dosadašnjeg razvoja i zajedničkog rada i delovanja žitelja Sečnja. Stoga je i nadalje jedan od glavnih oslonaca razvoja solidarnost i uzajamnost koja se pokazala kao najbolji način iskazivanja zajedništva. Stoga ni malo ne čudi inicijativa da se i za narednih pet godina izglasa samodoprinos. NJime bi se finansirala izgradnja velikog broja objekata od Značaja za Sečanjce, ali i žitelje okolnih mesta. Tu spada i finansiranje izgradnje dva doma — zdravlja i kulture, predškolske ustanove (koju Sečanj sada nema) i gasifikacija naseljenog mesta, veli Dušan Šarenac-Šargo, sekretar Skupštine MZ Sečanj.
Inače, danas Mesna zajednica Sečanj uspešno funkcioniše i obavlja svoj deo delikatnih i odgovornih zadataka. U okviru nje postoje i rade:
—Zbor radnih ljudi i građana,
—Skuština mesne zajednice od 70 članova, čiji je prvi predsednik bio Andrija Svorcan,
—Savet mesne zajednice sa 15 članova,
—delegacije društveno-političke i samoupravne zajednice,

U sklopu svojih mogućnosti ovi organi i tela Mesne zajednice rade. Način rada, obaveze i prava definisane su najvišim aktom Mesne zajednice-Statutom.

KULTURA, OBRAZOVANJE — VASPITANJE
PREMALO je autentičnih svedočanstava o tome kakva su bila kulturna kretanja u Sečnju pre 1945. godine. Često smenjivanje življa na ovom području učinilo je svoje, pa iz ranijeg perioda nije ostalo mnogo kulturnog nasleđa. Kulture pojedinih naroda koji su naseljavali ove krajeve nestajale su zajedno sa njima kada su se zbog različitih istorijskih razloga, selili na druga područja. Jedino je ostalo zabeleženo da su Nemci, koji su ovde živeli do 1944. godine imali specifičnu kulturnu baštinu.
Prema pisanim dokumentima („Vojvodina u borbi 1941—1945″) u Sečnju je početkom druge decenije prošlog veka postojalo nemačko kulturno udruženje, čiji je, u početku, prevashodni zadatak bio širenje kulture među sunarodnicima. Već početkom 1930. ovo Udruženje prerasta u Kulturbund („Švapsko-nemački kulturno-prosvetni savez“). Kulturbund preuzima posao Udruženja na širenju kulture, ali se sve više politizira i postaje više politička nego kulturna institucija. Glavni zadatak ove, nazovi kulturne organizacije je širenje nacional-socijalizma. Događaji nakon okupacije Jugoslavije nedvosmisleno su ovo potvrdili, a paravan kulturnih aktivnosti je odbačen, te se pokazalo pravo lice Kulturbunda.
Beć krajem aprila, dakle ubrzo posle napada na Jugoslaviju i kapitulacije, uz svesrdnu podršku okupatorske vojske prigrabili su celokupnu vlast u Banatu, pa dakle i Sečnju. Istaknuti vođi Kulturbunda postali su gradonačelnici banatskih gradova, sreski načelnici u 11 mesta Banata i opštinski načelnici u tadašnje 174 opštine. Tako su ovi „pobornici kulture” ustvari razotkrili svoje prave namere, a svoju mržnju prema ostalim narodima koji su ovde živeli manifestovali su na najokrutniji način.
Tek po oslobođenju Sečnja, oktobra 1944. godine, a potom i dolaskom kolonista, počinje da se razvija autentična narodna kultura. Mnogobrojni entuzijasti među kojima i poznati amater glumac Nikola Ilić- -Nidžo, zajedno sa prosvetnim radnicima Velinkom Bratić, Radivojem Sečujskim, Veljkom Radakom i nekim drugim, organizuje kulturno-zabavne i pozorišne predstave. U prvo vreme većina ovih manifestacija bila je u znaku tek okončanog rata, punih revolucionarnog zanosa i socijal-realizma. Tokom narednih petnaest godina, i pored živog kulturno-zabavnog rada, u Sečnju nije formirano nikakvo kulturno-umetničko društvo. Ceo rad se odvijao u sklopu mesne škole.
Dakle jasno je bilo da je kulturni život uzeo maha, a tokom pedesetih godina aktivno su radile dramska, folklorna i muzička sekcija. Sekcije su sačinjavali učenici i delom studenti koji su tokom raspusta davali priredbe i pečat kulturnom životu Sečnja tog vremena. Naročito su se u ovim aktivnostima isticali Slavko Kundačina, Vaso Papić, Čedo Komnenić, Vlado Perišić, Jelena Papić, Vladimir Jovanović, Savo Kapor i mnogi drugi. Prikazivani su sa dosta uspeha pozorišni komadi „Nikoletina Bursać“, „Đido“, „Zajednički stan”, „Pokondirena tikva“ i druge. Najuspešnija predstava je bila „Zajednički stan“ koja je rađena u saradnji sa profesionalcima iz zrenjaninskog pozorišta, a prikazivana je u Sečnju i okolini.
Dom kulture bio je stecište kulturnih manifestacija. Bio je prilagođen potrebama, a raspolagao je sa oko 500 sedišta. Zanimljivo je bilo to što je u to vreme uvek bilo više gledalaca nego što je sala mogla da primi. Sečanjci su sa simpatijama i uzbuđenjem dočekivali svaki nastup svojih, ali i glumaca koji su u Sečanj dolazili. U više navrata je tako, tih prvih poratnih dana, gostovalo u Sečnju pozorište iz Zrenjanina, Beograda i nekih drugih mesta, kao i amateri iz okolnih mesta Jaša Tomića, Neuzine i drugih. Najbolje je prihvaćena predstava u izvođenju gostiju iz Beograda „Jelena Ćetković“ i „NJih dvojica“.
Naravno, kulturne aktivnosti se nisu svodile samo na ovo. U mnogo slučajeva organizovana su seoska posela koja su odisala narodnim duhom, pošalicama i dosetkama koje su program činile kulturno bogatijim. Posebno mesto i uloga u tom periodu u širenju i obogaćivanju kulturnih sadržaja pripada Narodnom univerzitetu. Tu su organizovana brojna predavanja iz različitih oblasti: ekonomije, istorije, zdravstvenog prosvećivanja i slično. Značajno mesto u ovim aktivnostima pripada Radovanu Perincu.
Sve ove aktivnosti, ali i mnoge druge koje nisu bile institucionalizovane, u mnogome su doprinele da se stvori autentična i održi izvorna kultura naroda koji je naselio ovaj kraj. Prosvetni radnici bili su glavni nosioci ovih aktivnosti, a SKOJ-evske i Partijska organizacija mnogo su doprinosili da sadržaji budu bogatiji, da se više ljudi uključi u kulturni rad i slično.

Vaspitanje i obrazovanje do 1945. godine
OD SAMOG početka, dakle od devetog veka, sa usvajanjem Hrišćanstva, kod Srba počinje da se razvija i pismenost. Od tada pismenost i kultura imaju stalnu tendenciju rasta. Taj uspon je trajao praktično sve do pada pod Tursku vlast. Pismenost i kultura u to vreme bili su pod okriljem crkve. Popovi su u srednjevekovnoj Srbiji bili prvi učitelji, a učilo se mahom u manastirima kod kaluđera i ređe kod svetovnih učitelja. Pad pod vlast Turaka uslovio je da se sve ove aktivnosti premeste u manastire. Tako je u XVII i XVIII veku u manastiru Resava postojala škola za obrazovanje sveštenika. Srbi u Vojvodini su i pre velike seobe krajem XVII veka, u okrilju manastira kao verskih i kulturno-prosvetnih centara razvijali kako kulturu tako i pismenost.
Prve srpske škole u Vojvodini nastale su 1606. i 1618. godine. Bilo je to najpre u Temišvaru, Aradu, Vršcu i Velikom Bečkereku. Po odlasku Turaka osnivaju se škole pri parohijskim crkvama. Sva veća mesta su tako u periodu od 1695. do 1723. dobila sopstvene škole.
Prema nezvaničnim podacima (Letopis opština podunavske oblasti) može se zaključiti da je u Sečnju škola postojala već u XVIII veku.
Postojanje škole pominje se već 1830. godine kada je bogomolja bila u školskoj zgradi. U međuvremenu oko 1833. godine podignuta je crkva, a iste godine i nova školska zgrada. No, podaci kazuju da je u Sečnju 1817. godine podučavan 201 đak. Šest godina docnije, kada je u Sečnju bilo 1306 stanovnika, bilo je i 298 đaka. Beh 1869. godine izabrana je prva školska komisija, a škola je proglašena opštinskom 1870. godine.
Školska zgrada je bila spratna, a u vreme dolaska Nemaca u Sečanj, učitelji su se školovali u Temišvaru. Nastava je bila na nemačkom jeziku. Kasnije kada je nastupila mađarska dominacija taj jezik je bio onaj kojim se govorilo u školi. Tek posle 1918. godine uveden je srpski jezik u školu. Školu su pohađala deca od sedam do 14 godina.
Već 1875. godine školska zgrada je adaptirana i dobila je današnji izgled. Inače, tokom rata je ponovo kao službeni jezik u školi bio — nemački.
Sečanj je u to vreme imao i zabavšte jer je pored školske zgrade bilo izgrađeno i zabavište, a deca su podučavana na mađarskom jeziku.

Vaspitanje i obrazovanje od 1945. godine
ŠKOLSKE 1944/45. godine u Sečnju se organizuje jedno kombinovano odeljenje, a nastavu realizuje učiteljica Velinka Bratić iz Jaša Tomića.
Sledeće školske godine (45/46) počinje rad četvorogodišnja osnovna škola. Tačan datum početka rada škole nije poznat, međutim, nezvanično je startovala krajem oktobra i početkom novembra 1945. godine. Ha čelu novoosnovane škole bio je upravitelj Radivoje Sečujski, a upisana su te godine 452 učenika. Od toga 165 u prvi 173 u drugi, 81 u treći i 31 učenik u četvrti razred. Sledeće školske godine broj učenika se nešto povećao i ukupno je bilo 489 učenika.
Tokom dve prve posleratne godine bilo je veoma mnogo specifičnosti u organizovanju rada škole. Četiri godine prekida školovanja za dosta pojedinaca značio je upis u niže razrede ea generacijom koja je tek dospela za školu. Reč je tako o onima koji su upisani u prvi razred, a da su prilike bile normalne već bi završavali četvrti razred. To je bio vrlo težak posao, pa je poveravan proverenim pedagozima koji su u tako složenoj situaciji morali da potvrđuju svoje kvalitete, kao pedagozi i organizatori. Učitelji su radili u dva odeljenja, organizovali rad posebnih odeljenja iz kojih su učenici polaganjem ispita za jednu godinu završavali dva pa i tri razreda.
Školske 1947/48. formiran je jedan razred niže gimnazije uz već postojeća četiri razreda osnovne škole. Sledeće godine stvara se još jedan razred niže gimnazije da bi se nešto docnije odvojili, organizaciono, osnovna škola (četvorogodišnja) i niža gimnazija sa tri razreda. Ustvari ova trogodišnja škola bila je samo prelazna ka stvaranju redovne osmogodišnje osnovne škole, a to je predstavljalo korak napred prilikom transformacije dotadašnje sedmogodišnje škole. Samo su dve generacije 1949/50. i sledeća školska godina, završile ovu trogodišnju školu polaganjem tzv. „male mature“. U međuvremenu dolazi do promena u nazivu i organizaciji na tako osnovna škola postaje jedinstvena sedmogodišnja, a već naredne školske godine formira se osmogodišnja škola. Niža gimnazija je u to vreme imala i sopstvenu zgradu.
Inače, najveći broj učenika u sečanjskoj školi bio je upisan školske 1950/51. godine — njih 655. Školske 1952/53. godine bilo je znatno manje upisanih — 468. Od te godine nastaje usavršavanje Osnovne škole u Sečnju promenama nastavnog plana i programa kao i programa vaspitnog rada. Novi nastavni plan i program počeo je sukcesivno da se primenjuje u prvom i petom razredu od školske 1985/86. godine, a nastupile su i neznatne promene u organizacionoj šemi. Osnovna škola postaje osnovna-vaspitno obrazovna organizacija „Aleksa Šantić“ i u sastavu je Školskog centra osnovnih škola „Ivo Andrić“ -Sečanj.
Pri osnovnoj školi je desetak godina nakon oslobođenja počelo da radi i predškolsko odeljenje, a školske 1986/87. predškolska grupa imala je 28 dečaka i devojčica, a u osnovnom vaspitanju ima 277 učenika.
Analfabetski tečajevi bili su za prve posleratne godine karakteristika Sečnja, ali i mnogih drugih kolonističkih mesta. Poseban doprinos u organizaciji i realizaciji ovih kurseva imao je AFŽ, škola i njeni učitelji. Naročito su ovim akcijama bili obuhvaćeni stariji, mahom ženska omladina. Tako na primer u zapisniku sa sednice nastavničkog veća od 12. decembra 1946. godine stoji zabeleženo: „Da analfabetski tečaj otpočne u najskorije vreme-18. ovog meseca“.
Analfabetski tečajevi bili su samo jedan vid rada, a uz to organizovani su brojni seminari, kursevi, priredbe, kulturne manifestacije, sportski susreti, štafeta i slično što je spadalo u vannastavne aktivnosti koje su imale izuzetan značaj. Pažnja je poklanjana, u okviru škole, radu omladinske organizacije i naravno pionirima. Tako je formiran Odred izviđača koji će dugi niz godina biti mesto okupljanja velikog broja mladih Sečanjaca.
U zapisniku od 5. januara 1948. godine sa sednice nastavničkog veća zabeleženo je:
„Plan rada za tromesečje: januar, februar,mart:
a) u školi
b) van škole
Analfabetski tečaj: Svaki nastavnik će obići svoju grupu i pružiti stručnu pomoć rukovodiocima. Obilazak jedanputa nedeljno.
Tečaj prve pomoći: Odpočeti sa radom 1. II i završiti do 1. III.
Čitaonica: Da se poveća broj članova za 50, broj knjiga za 30. Izvršiti dekoraciju prostorije, nabaviti radio aparat i jedan šah.
Umetnički sektor: Učestvovati u dva pozorišna komada i dati pet učitelja u horu osam učitelja, u orkestar jedan, u folkloru šest, dati svetosavsku priredbu.
Univerzitet: Učitelji će održati 4 predavanja.
Pomoć organizacijama: AFŽ-u 50. Mes. crv. krstu 20, Sres. Crv. krstu 50, Nar. frontu 50, MNO-u 50, Fisk. društvu 30, Pionirskoj orga-nizaciji: u svakoj četi 6 konferencija, 3 odredske.
Nastavnici su saglasni da redovno vode evidenciju o svom radu i da podnose izveštaje na sastanku sindikalne grupe.
Da se u Osnovnoj školi u Sečnju pažnja poklanjala i obrazovanju odraslih najbolje govore podaci da su „privatni“ ispiti polagani svake školske godine. Polaganje je bilo, kako stoji u Zapisniku od 7. juna 1951. godine, regulisano Pravilnikom o polaganju privatnih ispita. Nakon toga osposobljavanje odraslih se organizuje u večernjim satima, a i danas ista praksa postoji s tim što odrasli mogu pohađati nastavu ili polagati privatno ispite.
Kod žitelja Sečnja uvek je bio razvijen osećaj i želja za sticanjem novih i većih znanja. Šezdesetih godina u mnogome je poraslo interesovanje omladine za upis u srednje škole. Tako se u Sečnju školske 1962/63. organizuje dvogodišnja eksperimentalna škola poljoprivrednog smera. Međutim, ovaj eksperimentalni program se nije pokazao uspešnim, a oni koji su ga završili ostajali su bez posla, neprihvaćeni od privrede. Sve to je uticalo na sazrevanje ideje o stvaranju gimnazije u Sečnju koja bi bila primerena potrebama i trenutku.
Gimnazija „Vuk Karadžić“ osnovana je odlukom Skupštine opštine Sečanj broj 02-764/1-64 od 18. februara 1964. godine. Prvi direktor bio je profesor Vojislav Vujnović. Nastava je počela 1. septembra. Primenjivao se gimnazijski program u prvom i trećem razredu, a u drugom razredu radilo se po eksperimentalnom programu. Sledeće školske godine učenici se upisuju u sva četiri razreda gimnazije, a po završetku četvrtog razreda polagao se završni ispit. Gimnazija je do 1970. godine bila smeštena u Ulici Maršala Tita u zgradi Osnovne škole, a te godine se preseljava u novu zgradu u Gimnazijskoj broj 2. Gimnazija je tako svoja vrata otvorila ne samo za mlade iz Sečnja već i iz svih mesta opštine a i šire.
Gimnazija sa društveno-jezičkim i prirodno–matematičkim smerom radi do 1975. godine. Tada se obavlja velika reforma školstva. U naredne četiri godine nestaće klasične gimnazije i ostalih srednjih škola, a učenici se obrazuju u tzv. zajedničkom srednjem vaspitanju i obrazovanju u prvom i drugom razredu. Srednja škola u Sečnju je u početku bila nepodeljena i postojala je kao Srednja škola za srednje obrazovanje, a docnije postaje vaspitno-obrazovna organizacija zajedničkog srednjeg vaspitanja i obrazovanja i pozivno usmerenog obrazovanja i vaspitanja srednjeg stupnja „Vuk Karadžić“. U proteklom periodu uvođeno je više različitih smerova što je ustvari bilo prilgođavanje nastalim potrebama u privredi. Kasnije se broj struka usmerenog obrazovanja emanjivao na se u društvenim delatnostima i ukidalo, a uvodila su se zanimanja u metalskoj i poljoprivrednoj struci.
Od 1984. godine „Vuk Karadžić“ je ponovo Srednja škola, a u njoj se stiče zajedničko srednje i pozivno usmereno vaspitanje i obrazovanje. Beh od školske 1987/88. ovde će se osposobljavati budući metalci, matematičari i elektrotehničari.
Veliki broj prosvetnih radnika dao je svoj doprinos bržem razvoju Sečnja kroz svoju redovnu delatnost, ali i uključivanjem u rad društveno-političkih, kulturnih i sportskih organizacija u Sečnju. Među njima su: Božo Bobot, Đorđo Ždrale, Nada Ivković, Vladimir Jovanović, Slavko Kundačina, Čedo Komnenić, Jovo Kapor, Mićo Okiljević, Radovan Perinac, Vaso Papić, Stevo Putić, Boško Papić, Zorica Perinac, Milan Papić, Milenko Popara, Veljko Radak, Smilja Radak i Bogoljub Samardžić.
Uz pomenute mnogi prosvetni radnici proveli su u osnovnom vaspitanju i obrazovanju više od tri decenije. To su: Borjanka Anđelić, Jelena Vujović, Stana Vukoje, Danica Vujnović, Dobrila Nikosavljević, Novak Popara, Milorad Salatić i Neđo Svorcan.

KULTURNO-UMETNIČKI AMATERIZAM
KULTURNO-umetničko društvo „Vlado Tomanović“ osnovano je na inicijativu omladinske organizacije u Sečnju 21, marta 1974. godine. U samom startu stvoreni su uslovi za rad muzičke i pevačke sekcije, zatim recitatorske, a nešto potom i folklorne.Radilo se u tzv. „disko klubu“, u omladinskim prostorijama u Partizanskoj 52,. Najmasovnija je bila folklorna sekcija. Celokupni posao nosilo je nekoliko entuzijasta, a radilo se dobrovoljno. Samopregoran rad se isplatio i naravno, nisu izostali brojni uspesi. Rad i konačno rezultati tog rada doprineli su da Društvo bude dobro prihvaćeno u Sečnju na je počela da pristiže pomoć od Mesne zajednice, SIZ-a kulture, omladinske organizacije.
Beć sledeće godine po osnovanju muzička i recitatorska sekcija uspešno nastupaju u Sečnju i okolnim mestima. Društvo postepeno kadrovski i materijalno jača. Sledeća 1976. godina bila je u znaku konsolidacije Društva, a članovi su svojski radili i zalagali se poput profesionalaca. Bila je to prilika da se kvalitetnim programom KUD nastupa u mnogim mestima širom zemlje. Počelo se sa okolnim mestima Vršcem, Starim Lecom, Hajdučicom, Novim Bečejom, a stiglo se do Suhe Krajine u Sloveniji, Kozare, Bileće, Šapca i Gacka. Ha svim gostovanjima sečanjski amateri beležili su uspehe i kod publike ostavljali izvanredan utisak. Program je bio tako koncipiran da je nosio poruku bratstva-jedinstva, mira i pregalaštva. Tako nisu izostala priznanja sa opštinskih, regionalnih i republičkih smotri. Kulturno-umetničkom društvu „Vlado Tomanović“ pripalo je niz vrednih priznanja, a septembra 1978. godine osvojena je zlatna plaketa na Seoskim olimpijskim igrama u Šapcu.
Društvo okuplja sedamdesetak članova, a nacionalna i socijalna struktura odražava sastav žitelja Sečnja. Članovi društva su radnici, studenti, učenici, domaćice…
U poslednje vreme, po svojim kvalitetima, izdvaja se pevačka grupa koja neguje izvornu narodnu pesmu. Izvorna grupa KUD „Vlado Tomanović“ osvojila je decembra 1985. godine vredno priznanje u okviru takmičenja „Radničko stvaralaštvo u kulturi“. U grupi su: Savo Grubačić, Janko Bratić, Peko Vujović, Slobodan Komar, Milan Tomović, Nina Tomović, Milenko Salatić, Mladen Lojpur, Risto Popapa, Blagoje Šarenac, Mirko Vukoje i Stanko Rogan.
Društvo je tokom svojih dvanaest godina rada i postojanja dalo značajan doprinos očuvanju tradicije, narodnog stvaralaštva, pesama i običaja. Svojim radom aktivno je učestvovao u obeležavanju značajnih datuma naše novije političke istorije. Uverenje je da će novi Dom kulture biti mesto koje će boljim uslovima za rad omogućiti i postizanje novih uspeha.
Među entuzijastima koji su dali veliki doprinos uspešnom radu KUD „Vlado Tomanović“ su i sledeći: Rajka Rogan, Vesna Sjeran, Novak Vujović, Gorica Vujnović, Gina Ivanišević, Mileva Popadić, Svetlana Šarić, Gordana Šarenac, Gordana Papić, Branka Kapetanić, Zorka Šarenac, Milan Bobot, Geodosije Mišić, Miroslav Papić, Miodrag Aćimović, Dragan Babić, Pišta Rakić, Dušan Lauš, Goran Lauš, Zoran Zubac, Milenko Svorcan, Puljo Papić, Boro Vukosav, Rajko Babić, Bato Vujnović, Dušan Šarenac, Miodrag Boljanović, Dragiša Slijepčević, Slobodan Popović, Milivoje LJujić, Živica Marković i NJim Sulejmani. Ovoj generaciji kasnije su se priključili i Branislav i Aleksandar Marković, Nenad Ivanišević, Mišo Rogan, Mirjana Tomović, Dragana Budimir, Sanja Babić, Bojana Đorđević, Vladimir Masal, Biljana Lisov, Svetlana Ivković, Dušan Papić i Snežana Šešlija.

ZDRAVSTVENA ZAŠTITA
PROBLEM zdravstvene zaštite žitelja Sečnja bio je prvorazredni zadatak sa kojim se suočila vlast prvih godina nakon kolonizacije. Problem je bio tim složeniji, jer su izmenjeni uslovi života, klimatski ponajpre značajno uticali na zdravstveno stanje žitelja Sečnja. Situacija je bila tim teža što je zdravstvena prosvećenost stanovnika bila na vrlo niskom nivou. No, u složenim okolnostima jedan momenat je odigrao značajnu ulogu. Reč je o sticaju okolnosti da je upravo u to vreme ovde živeo doktor Samuel Tot, jedan od retko obrazovanih i stručnih medicinskih radnika. Zahvaljujući njegovom prisustvu, poimanju lekarske etike i razumevanju složenih prilika i velikih zadataka brojni problemi ove vrste uspešnije su rešavani. Doktor Tot je u Sečnju ostao desetak godina sve do 1955. a za sve to vreme je u saradnji sa još jednim medicinskim radnikom ieprekidno radio na zdravstvenom prosvećivanju stanovništva i pružanju zdravstvene zaštite.
Karakteristično je da je doktor Samuel Tot u zdravstvenom prosvećivanju relativno brzo postigao zapažene rezultate, a uz to nije se zadržavao samo na pružanju zdravstvenih usluga u ordinaciji. Neprekidno je bio sa i među ljudima, u njihovim domovima kada je to bilo potrebno. Poseban doprinos je dao u obučavanju zdravstvenih ekipa AFŽ-a i omladine. Zahvaljujući postojanju ovih ekipa, njihovom brzom savlađivanju osnovnih zahteva zdravstvene zaštite mnogo je unapređena zdravstvena preventiva među žiteljma Sečnja. Među zdravstvenim radnicima značajno mesto pripada Gojku Kokotoviću i Neđi Šešliji kao i Iliji Marijanoviću, Ratku Mastiloviću i Rošival Erneu koji su ovaj posao obavljali više od tri decenije.
U periodu od 1955—1960. godine Sečanj je imao jednog lekara koji je u saradnji sa jednim zdravstvenim radnikom povremeno radio ovaj delikatan i odgovoran posao. Ha ovaj način, objektivno, nisu zadovoljene zdravstvene potrebe žitelja Sečnja, ali drugačije se tada nije moglo.
Tokom 1960. godine rekonstruisana je stara zgrada ambulante i otvorena zdravstvena stanica u
Sečnju. Bio je to prvi značajniji korak ka uvođenju stalne i kvalitetne zdravstvene službe. To znači da se delatnost proširuje i sem službe opšte medicine otpočinje rad zubna ambulanta, laboratorija, porodiljska služba, a radi i apoteka. Tu je i tri dispanzera za decu, žene i antituberkolozni dispanzer. Značaj ovih dispanzera, njihova specijalizacija za posebne oblasti bila je korist i za celu sečanjsku komunu, jer radnici ovde zaposleni svojim radom pokrivali su celo područje opštine. U to vreme ovde je radio po jedan lekar opšte prakse, fiziolog, ginekolog i povremeno pedijatar, zatim zubar, farmaceut, babica i četiri medicinska radnika sa srednjom stručnom spremom.
Nekoliko godina docnije, 1963. otvara se novi Dom narodnog zdravlja i on na taj način objedinjuje rad svih zdravstvenih stanica na teritoriji opštine Sečanj. Ovo je istovremeno bilo i otvaranje mogućnosti za unapređenje zdravstvene zaštite pa se uz već postojeće službe zdravstvene stanice javlja stomatološka zubotehnička služba. Narasle potrebe, broj stanovnika i slično, učinili su svoje pa se postepeno povećava broj zdravstvenih radnika, svih profila što podrazumeva i proširenje postojećih službi u okviru Doma zdravlja.
Danas Dom zdravlja radi u dve smene, a tu su i dva lekara opšte prakse, tri medicinske sestre i viša medicinska sestra. Stomatološka služba takođe radi preko celog dana, a ima dva stomatologa i dva asistenta. Posao su našle i dve babice, tri zubotehničara, isto toliko laboranata, jedan lekar za šećernu bolest, kardiolog s tim da ovi poslednji rade po dva puta nedeljno. Apoteka radi celodnevno, a zaposlena su dva apotekara sa srednjom stručnom spremom. U dispanzerima rade ginekolog i fiziolog.
Očigledno je međutim, da potrebe stanovništva Sečnja i cele opštine za zdravstvenom kako preventivom tako i kurativom neprekidno rastu. Zato nije ni malo čudno da su se, nakon što je Društvenim planom za petogođe od 1986. do 1990. godine, radni ljudi i građani Sečnja i cele opštine, odlučili da sredstvima samodoprinosa finansiraju izgradnju savremenog Doma zdravlja. Novi dom zdravlja biće tako koncipiran da u potpunosti može da zadovolji tekuće potrebe stanovništva za zdravstvenim uslugama, a posedovaće sve, zakonom utvrđene službe. Pružaće usluge za stanovništvo cele sečanjske opštine.

FIZIČKA KULTURA I SPORT
SPORT i fizička kultura uvek su bili sastavni deo života Sečanjaca. Tako je bilo i u starom kraju, tako je danas ovde u Sečnju. Stariji svakako još uvek pamte viteška nadmetanja u starom kraju koja su često bila i sastavni deo svakodnevnog života. Veliki broj ljudi bio je uključen u ova takmičenja, a ona su trajala gotovo cele godine. Aktivno su u nadmetanjima učestvovali mladi i stari, učenici u školama, učesnici seoskih moba i posela, čobani kod stoke, a u pauzama i radnici na radilištima. Nije bilo spora i discipline koje nisu upražnjavane. Počinjalo se skokom u dalj i vis, bacanjem kamena sa ramena, bacanjem koplja, dizanjem tereta, trčanjem i slično. Značaj ovakvog odnosa prema sportu i fizičkoj kulturi uopšte je višestruk, a naročito je to doprinosilo unapređenju zdravstvenih i fizičkih sposobnosti ljudi.
Organizovano delovanje sokolskih društava u starom kraju i aktivno bavljenje sportom dalo je, za ondašnje prilike, veliki broj istaknutih viteških i sportskih delija u Bileći i drugim mestima. Bili su oni hrabri borci, pripadnici partizanskih jedinica tokom četvorogodišnjeg ratovanja. Sve ove, lepe i korisne osobine, donete su 1945. godine u Sečanj. Slična opisanim nadmetanjima nastavljena su i ovde, a 1946. godine proletni kros postaje masovna sportska manifestacija.
Od tada do današnjih dana Sečanjci su postigli mnoge vredne rezultate na sportskom polju, ali su uvek dužnu pažnju poklanjali masovnosti i organizovanoj fizičkoj kulturi.
Ipak, u prvim godinama po dolasku u Sečanj malo se mladih organizovano bavilo nekim od sportova. S druge strane ovde je upoznato mnogo novih sportskih disciplina plivanje, biciklizam, streljaštvo… Danas međutim, gotovo da nema Sečanjca koji se nije iskazao makar u nekoj sportskoj disciplini.
Kada je recimo reč o sportskom ribolovu i plivanju treba reći da je presudnu ulogu odigrala reka Tamiš. Ova reka je svojom čistoćom i lepotom godinama, privlačila veliki broj ljubitelja sportskog ribolova i plivanja, jer doskoro je ona bila najčistija reka, što na žalost danas više nije. Sportskim ribolovom se nekada bavilo oko dve stotine žitelja Sečnja, a nekolicina ovu aktivnost upražnjava skoro tri pune decenije.
Inače, Sečanj je u brojnim sportskim disciplinama dao niz zapaženih pojedinaca a beleženi su i vredni ekipni rezultati.

Fudbal
SPORTSKO društvo „BILEĆANIN“ u Sečnju osnovano je avgusta 1946. godine. Postojale su tri sekcije: fudbalska, odbojkaška i stonoteniserska. Najveći broj, dvadesetak mladića, okupljala je fudbalska sekcija, koju je vodio Veljko Radak.
Počelo ce skromnim sredstvima na ledini, pod kraj sela na „malom pašnjaku“. Sekcija jebila aktivna samo u toku letnjih msssci, a zvaničnih takmičenja nije bilo, tako da su igrane samo prijateljske utakmice. Za ekipu „Bilećanina“ u to vreme nastupali su: Branko Petrov, Dragan Vuksanović, Rade Pajin, Veljko Radak, Dušan Polovina, Šandor Ignjac, Milan Rajaković, Bogdan Đulezan, LJubo Gec, LJubo Stefančev, Vlado Dudaš i Asadi Jani.
No, godinu dana docnije formiran je i drugi fudbalski klub „SLOGA“. Klub ima malo prista lica pa zbog toga, i nedostatka finansijskih sredstava, već krajem 1949. godine ce gasi.
Rad fudbalske sekcije „Bilećanin“ oživljava na proleće 1951. godine, a marta ce i zvanično registruje u Odeljenju za društvene delatnosti jašatomićkog Srez. U leto iste godine uključuje ce u stalno takmičenje Sresku ligu u kojoj ce nadmeću timovi iz Boke, Konaka, Šurjana, Banatskog Višnjićeva, Neuzine, Međe i Sutjeske. Već prve utakmice i dobre igre potvrdile su prilično visok kvalitet „Bilećanina“ i najavili da će ubuduće igrati značajnu ulogu u takmičenju. Predviđanja su bila tačna. Ha kraju prve godine ekipa „Bilećanina“ zauzima prvo mesto. To je bila i viza za kvalifikacione susrete za ulazak u viši rang takmičenja. Ista priča se ponovila i nekoliko narednih godina — 1952, 1953, 1954. i 1955. godine. U kvalifikacijama protivnik je uvek bio bolji. Sportska cpeća nije bila na strani fudbalera iz Sečnja. Međutim, naredne 1956. godine fudbaleri su bili mnogo uspešniji. I ovog puta osvajaju prvo mesto, ali daleko ubedljivije sa iskusnom ekipom, dobro uigranom i pripremljenom. U kvalifikacionom meču pobeda je izvojevana nad ekipom iz Velikih Livada i na taj način plasman u viši rang takmičenja — Područnu ligu Zrenjanina. „Bilećanin“ u ovoj ligi ostaje šest godina — do 1962. Prva utakmica u Područnoj ligi dobijena je sa 2:1. Odigrana je na domaćem terenu a protivnik je bio tim „Lehela“ iz Mužlje. Utakmica je igrana avgusta 1956. godine.
Zahvaljujući entuzijazmu velikog broja ljudi klub je postizao vredne rezultate. Među onima koji su posebno doprineli radu ističu se: Radovan Dutina, Jovan Babić, Ratko Milošević, Milorad Đurić, LJubo Šarić, Veljko Čalija, Mladev Popadić, Božo Šešlija, Svetozar Ivanišević, Danilo Babić, Obrad Lisov, Bojo Vujnović, Bravislav Komar, Mladen Kuvdačiva, Boško Milidragović, Vlado Bobot, Mijo i Vlado Šarić, Obrev Milićević, Blagoje Povadić, Boro Papić, Milan Babić, Radica Markov, Mirko Luburić i Marko Šarić.
Klub i dalje nastavlja sa uspešnim igrama što ga vodi u više i kvalitetnije lige. Već od jeseni 1962. godine u Banatskoj je zoni, a leta 1965. godine postaje član kvalitetne Vojvođanske lige. Naredne tri godine, dakle do 1968, uspešno se nadmeće u ovoj ligi. U to vreme aktivno su učestvovali u radu kluba: Dušan Šarenac, Peko Milošević, Ratko Komar, Miodrag Buha, Danilo, Bratić, Mladen Popadić, Ratko Šešlija, Dušan Tomović, Milovan-Simo Papić, Čedo Papić, Ratko-Rače Vujović, Četi Hrovat, Stanko Radić, Vlado Komnenić, Slobodan Vujnović, Vojislav Vukoje, Marko Glušac, Pero Popdić, Petko Bratić, i Danilo Pijević.
Međutim, kao i većina manjih klubova „Bilećanin“ je bio opterećen finansijskim problemima. Jer, takmičenje u ovoj ligi zahtevalo je daleko veće troškove pa kako to finansijski nije moglo da se podnese u jesen 1968. godine ponovo se vraća u Banatsku zonu. U ovoj zoni 1972. godine dolazi do reorganizacije pa se od tada „Bilećanin“ nadmeće u novo-formiranoj Severno-banatskoj ligi. I danas je u njoj.
Proteklih nekoliko godina klub je bio u odličnoj formi i beležio je vredne rezultate. Primepa radi tri uzastopne godine 1981, 1982. i 1983. bili su na pragu kvalifikacija za viši rang i ulazak u ligu najboljih Vojvođanskih timova. Poseban doprinos dala je generacija fudbalera u kojoj su bili; Veljko Andrić, Danilo Savović, Marko Milićević, Dragan Gaćinović, Momčilo Babić, Janko Bratić, Radovan Rogan, Dušan Stojisavljević, Nikola Stojisavljević, Radoslav Brčić, Jovan Lazić, Perica Geca, Dragan Vukoje, Milan Šakotić, Zoran Gaćinović, Mirko Vukoje, Pero Novaković, Miomir Vujković, Vladimir Popović, Nenad Armacki, Miodrag Ivanišević, Dragan Piljević, Milovan Vučković, Rajko Gaćinović…
Naravno „Bilećanin“ se takmičio i u kupu. U ovom nadmetanju osvajao je prvo mesto na teritoriji opštine Sečanj, a zapaženi su bili rezultati i na nastupima u malom fudbalu. U ovom takmičenju najbolji su mladi Sečanjci bili na Seoskim olimpijskim igrama Srbije održanim u Svetozarevu, Paraćinu i Ćupriji 1976. godine. Osvojeno je drugo mesto. Iste godine na turniru „Dnevnika“ u Novom Sadu osvojeno je prvo mesto. Bio je to vredan uspeh jer je titula osvojena među 500 najboljih ekipa Pokrajine. Ova ekipa tri godine kasnije, 1979. postaje apsolutni šampion Vojvodine u malom fudbalu, a nastupali su: Veljko Andrić, Momčilo Babić, Radovan Rogan, Pavle Vukoje, Momir Rnić, Pero Geca, Jovan Lazić, Marko Milićević, Pero Novaković, Milan Šakotić, Janko Bratić, Jevrem Luburić i Slobodan Vukoje-Čelik.
Kada se postižu ovakvi rezultati jasno je da u klubu ima i vrednih i talentovanih pojedinaca. Zato ni malo ne čudi podatak da su igrači „Bilećanina“ nastupali u raznim zvaničnim selekcijama kao i u timovima prve savezne lige. To su bili: Nedeljko Vukoje i Jovan Geca, dok su za drugoligaške timove igrali: Predrag Luburić, Milovan Vučković, Dragan Gaćinović, Slobodan Vujnović, Vojislav Vukoje i Miodrag Morača. Konačno u jugoslovenskoj reprezentaciji nastupao je i jedan Sečanjac — Nedeljko Vukoje. U najboljim ekipma Vojvodine i danas igraju mladi sečanjci koji su svoju fudbalsku karijeru počeli u „Bilećaninu“.
I kada je reč o mladima, recimo da u klubu im posvećuju posebnu pažnju. S druge strane mladi Sečnja vole fudbal, kao u ostalom i mnogi stariji kojima je ovaj sport „najvažnija sporedna stvar na svetu“. Inače, dečaci, zaljubljenici fudbalske lopte angažuju se već u desetoj godini, a „Škola fudbala“, koju su naizmenično vodili Janko Bratić, Jovan Lazić i Vojislav Vukoje, dala je mnoge talente i Zabeležila vredne rezultate. Tako je generacija dečaka rođenih 1965/66. godine dospela do polufinala Omladinskog kupa Vojvodine. Ha putu uspeha poraženi su mnogo poznatiji protivnici zrenjaninski „Radnički“ (Vojvođanska liga), Spartak iz Subotice (Druga savezna liga), a u polufinalnoj utakmici mladići iz Sečnja eliminisani su od „Vojvodine” (Prva savezna liga). Posebno su se u ovoj generaciji isticali: Miodrag Boljanović, Milenko Matković, Zoran Božić, Miloš Babić, Ratko Grubačić, Marko Budimir, Miodrag Popović, Zoran Babić, Milan Milošević, Željko Čorlija, Vaso Babić, Mirko Popović i Branko Tomović.
Nekoliko puta su stadion i prostorije „Bilećanina“ u proteklom periodu premeštani. Prvo je teren bio smešten severno od današnjeg FAM-a, zatim na ledini između sela i železničke pruge na delu gde se sada nalaze stambene zgrade u Železnikoj ulici. Tek u proleće 1956. godine igralište „Blećanina“ dobilo je današnji lokalitet. No, dugi niz godina teren nije odgovarao pravim namenama pa je 1983. godine obavljena drenaža uz postavljanje travnatog tepiha. Tako je stadion osposobljen i priveden nameni.
Ono što krasi kolektiv „Bilećanina“ jeste da je on od osnivanja bio, a i danas je to — amaterski. Svoju ogromnu delatnost i izvanredan društveni značaj obavlja sa skromnim materijalnim sredstvima. Stoga ni najmanje ne čudi podatak da su mladi koji su prolazili kroz fudbalsku škole „Bilećanina“ pohađli i redovne škole. Stekli su primerno vaspitanje, a obrazovanje uz sport bio je važan zadatak. Tako su danas, mnogi od nekadašnjih članova „Bilećanina“, ugledni javni i društveno-politički radnici sečanjske komune, ali i drugih mesta.

Rukomet
PO SVIM svojim karakteristikama, vrednim rezultatima i izuzetnim pojedincima koje je rukomet dao ovaj sport spada u red najblistavijih za Sečanjce. Jer, rezultati koji su u njemu postignuti nisu zabeleženi ni u mnogo većim sredinama nego što je Sečanj.
„Partizan“ — rukometni klub u Sečnju formiran je 23. avgusta 1953. godine. Nakon nekoliko godina takmičenja u okviru Opštine, „Partizan” se plasirao u Banatsku rukometnu ligu gde je već 1961. godine osvojio titulu i naziv najboljeg.
Beć u samom začetku takmičenja rukometaša u Banatu i Vojvodini rezultati su bili vanredno dobri. Ispoljen je visok kvalitet, a pojedinci su se isticali svojim majstorijama. Naročito su bili zapaženi: Veljko Čalija, Milorad Vuković, Pero Popadić, Slobodan Koprivica, Vukašin Milićević, Mapko Glušac, Milosav Mirković, Gavrilo Boljanović, Slobodan Vukoje, Žarko Uljarević, Vojislav Papić, Mato Andrić, Novak Šešlija i drugi.
Prvog januara 1968. godine rukometni klub „Partizan“ menja ime i registruje se kao — „Hercegovina”. Od tada ovo ime je poznato u rukometnom svetu, a odličje šampiona često je bilo u rukama rukometaša „Hercegovine“. Tokom 1974. godine zabeležen je veliki uspeh „Hercegovine“. Obezbeđen je plasman u polufinale Kupa Jugoslavije za rukometaše. Inače, 1970. godine „Hercegovina” je bila prvak Srpske rukometne lige. Pobedničku ekipu su sačinjavali: Dragiša Aleksić, Radivoje Vujović, Vlado Vukoje, Slobodan Vukoje-Čelik, Nedeljko Vučković, Radoje Milićević, Milorad Milićević-Mišo, Milenko, Milićević, Momir Rnić-Čape, Pero Luburić, Jevrem Luburić i Radomir Vujović. Nakon ovoga rukometaši „Hercegovine“ takmiče se u jedinstvenoj Srpskoj ligi, odnosno kvalitetnoj Vojvođanskoj rukometnoj ligi.
Vojvođanski kup sečanjski rukometaši osvojili su 1974. godine kada su se sa Crvenom Zvezdom iz Beograda borili za kup Jugoslavije. Dalji put „Hercegovine“ bio je takav što se najpre takmičila u Drugoj ligi, a 1978. godine osvajaju prvo mesto u Vojvođanskoj kvalitetnoj ligi. Od 1978. do 1983. godine „Hercegovina“ se takmiči sa klubovima iz BiH u rangu druge lige s tim što se ponovo vraća u kvalitetnu Vojvođansku, odnosno Drugu saveznu ligu u kojoj se i danas nadmeće.
Rukomet je po svemu sport broj jedan u Sečnju. Prema najgrubljim procenama više od stotinu mladića se bavilo ovim sportom, a među njima i tri sportska rukometna asa — Slobodan Koprivica, Vlado Vukoje i Momir Rnić. Rnić je uz to, kao kapiten državne reprezentacije ima čast da ponese olimpijsko i svetsko odličje — zlatne medalje osvojene 1985. i 1986. godine.
Rukometaši iz Sečnja branili su i boje omladinske reprezentacije Jugoslavije, njih šestorica, a dvadesetak mladića iz Sečnja takmičilo se u prvoligaškim ekipama Vojvodine, Srbije i Bosne i Her- cegovine. Ha brojnim takmičenjima rukometašima iz Sečnja pripalo je tridesetak pehara.
Rukometni klub „Hercegovina“ iz Sečnja danas okuplja dvadesetak rukometaša. U drugim klubovima prve lige igra devet nekadašnjih prvotimaca „Hercegovine“, a za mnoge se i danas interesuju u većim klubovima.
Inače, interesovanje za rukomet koji se igra u Sečnju prešlo je naše granice. U nekoliko navrata gosti Sečanjaca bile su inostrane ekipe. Gostovao je klub CSK iz Moskve koji je „tesnim“ rezultatom pobedio borbene domaćine. Sa dva druga gosta klubom „Akademik” iz Bugarske i, „Čarnaja zvezda“ iz Čehoslovačke sečanjci su na domaćem terenu igrali nerešeno.
Sve rečeno potvrđuje da se u Sečnju već dugi niz godina igra kvalitetan rukomet pa je za verovati da će tradicija biti nastavljena.

K o š a r k a
KOŠARKA se u Sečnju ne igra dugo. Najmlađi je tako sport a posledica je odnosa mladih prema sportu i fizičkoj kulturi uopšte. Rukomet i fudbal su mahom plenili mlade, ali od 1974. godine sve se više devojaka i mladića okreće i ovom sportu između dva koša.
Juna 1974. godine u Sečnju je osnovan klub „Srednjoškolac“. Ovaj mladi košarkaški kolektiv ponikao je u srednjoj školi „Vuk Karadžić“ i ubrzo, iako sa malim iskustvom, uspešno se nadmetao u većim takmičenjima.
Među prvima koji su se bavili ovim sportom su Radovan Vukoje, Milimir Karišić, Dragan Karišić, Miro Luburić, Žarko Milošević, Miroslav O. Milošević, Branislav Milićević, Teodosije Mišić, Branislav Papić, LJubita Radovanović, Radenko Ugrčić, Gojko Šarenac i drugi…
Veliki uspeh mladih košarkaša iz Sečnja zabeležen je već iste godine kada je klub osnovan. Osvojeno je naime, drugo mesto na srednjoškolskoj olimpijadi Vojvodine, koja je održana u Zrenjaninu.
Nije proteklo ni pune dve godine od osnivanja, a „Srednjoškolac“ se plasirao za takmičenje u drugoj Vojvođanskoj košarkaškoj ligi u kojoj se i danas takmiči. Inače, do tog plasmana osvajana su zapažena mesta pa je „Srednjoškolac“ bio prvak regionalnog zonskog takmičenja 1975. godine. U dva navrata 1983. i 1985. godine u „majstorici“ „Sredđoškolac” nije uspeo da se plasira u viši rang takmičenja — Prvu vojvođansku košarkašku ligu.
„Srednjoškolac“ je u Sečnju, na domaćem terenu, odmerio snage sa mnogim timovima iz kvalitetnijih liga Vojvodine, ali i saveznog ranga. Prijatne uspomene vezane su za susret sa košarkašima iz grada Đera u susednoj Mađarskoj. Kao domaćin „Srednjoškolac“ je slavio pobedu da bi u uzvratnoj utakmici u Mađarskoj, izgubio.
Danas boje „Srednjoškolca“ brane: Dragav Babić, Miodrag Boljanović, Goran Boljanović, Milan Boljanović, Milan Vukoje, Mladen Gaćinović, Goran Zubic, Milan Janjušević, Branislav Milićević, Žika Milošević, Teodosije Mišić, Goran Španović i drugi. Miloš Salatić je trener „Srednjoškolca“.
Za dvadesetak godina postojanja kluba njegove boje je branilo devedesetak mladića iz Sečnja. Mnogi od njih postali su vrsni košarkaši, a danas u „Srednjoškolcu“ i njegovom podmlatku vredno trenira dvadesetak mladića — odličnih košarkaša.
Značajno je da „Srednjoškolac“ već nekoliko godina uspešno na svom terenu organizuje memorijalni turnir „Tale-Mimika“. Odziv turniru je iz godine u godinu veći, na je ovo postala jedna od značajnih sportskih manifestacija u Sečnju.

Š a h
PROŠLE su pune tri decenije od kako je u Sečnju aktivno počeo da se igra šah. Ova drevna igra privlačila je pažnju Sečanjaca, ali tek je grupa entuzijasta okupljena u kafani „Menza“ 1955. godine odlučila da osnuje šahovski klub. Dobio je ime „Bilećanin“.
Šah je punu afirmaciju doživeo u Sečnju i okolini 1957. godine. Tada je u Sečanj došao čuveni velemajstor Bora Kostić, nezvanični prvak sveta, i sa Sečanjcima odigrao simultanku na 25 tabli. Nekoliko takmičara uspelo je da remizira sa Borom Kostićem. To je bio praktično pravi početak, a već šezdesetih godina šah dobija pun zamah. U to vreme šahisti „Bilećanina“ plasiraju se u kvalitetnu Drugu vojvođansku ligu, a i pored jake konkurencije u njoj se takmiče i danas.
Najveći uspeh šahista „Bilećanina“ zabeležili su kvalifikacijom i takmičenjem za ulazak u I Vojvođansku ligu. U dva navrata pokušaj za plasman u ovu ligu nije uspeo. Veliki uspeh je inače, bio i plasman među osam najboljih ekipa u nadmetanju za kup maršala Tita, među ekipama iz Vojvodine. Isto tako zabeleženo je i dosta uspešnih pojedinačnih rezultata.
Recimo da je pet šahista iz Sečnja steklo zvanje majstorskih kandidata i to Milorad Buha, Milorad Vujović, Aleksije Vukoje, Mladen Popadić i Mipo Popara. Šahisti prve kategorije postali su Miodrag Kokotović, Đorđe Babić i Milorad Nikić, a Čedo Vukoje i Radovan Dutina imaju zvanje treće kategorije. Omladinci Slađana Vujović i Nikola Luburić imaju zvanje šahiste četvrte kategorije.
Posebno su se u dosadašnjim takmičenjima isticali Milenko Aleksić, Radmila Babić, Branko Vujnović, Dana Šakotić, Jasmina Šarić i drugi.
Redovnim učešćem šahista „Bilećanina“ na otvorenom turniru u Beloj Crkvi i memorijalnom turniru „Bora Kostić“ u Vršcu, održava se kondicija i zadržava visoko mesto među šahistima Vojvodine i šire.

POGOVOR
NI MALO nije slučajno što je ova Monografija Sečnja napisana. Naprotiv. Reč je o dobro smišljenoj aktivnosti, više puta merenoj i odmeravanoj i konačno definisanoj 25. februara 1985. godine. Predstavnici javnog i društveno-političkog života mesta su na zajedničkoj sednici, uvažavajući zahteve brojnih stanovnika Sečnja prihvatili predlog da se ovom poslu prione.
Osnovni cilj i zadatak je bio da se sačuva uspomena na stari zavičaj, postojbinu naših očeva i dedova, te da se spase od zaborava sve ono što je tokom proteklih decenija rađeno, građeno i postizano.
O neposrednim zadacima na prikupljanju građe i pisanju Monografije detaljno je dogovoreno već 28. februara na sednici Skupštine mesne zajednice Sečanj. Tada je jednoglasno doneta odluka i utvrđeno da se do kraja 1985. godine prikupi što više podataka potrebnih za stvaranje jedne ovakve Monografije, te da se ponudi njen koncept. Trebalo je za kraj 1986. godine pripremiti i prvo izdanje.
Ha pomenutom zasedanju Skupštine imenovan je Odbor za izradu Monografije koji je preuzeo sve ove obaveze. Odbor su sačinjavali: Tripo Vučković, Vojislav Vujnović, Nikola Dunović, Vukašiv Inić, Sava Komnenić, Mladen Kundačina, Jovo Milićević, Ratko Novčić, Mićo Okiljević, Milorad Piljević, Vlado Papić, Milan Popadić, Milan Papić, Vaso Papić, Milenko Popara, Milorad Popadić, Andrija Svorcan, Dragiša Slepčević, Milorad Tešanović, Veljko Čalija i Dušan Šarenac-Šargo.
Podaci za vreme do 1941. godine uzeti su iz zapisa Istorijskog arhiva u Zrenjaninu, kao i nekih drugih istorijskih izvora. Svi ostali podaci (mahom) uzimani su iz pisanih dokumenata u mestu, a kada podatake te vrste nije bilo služili smo se autentičnim izjavama svedoka.
Pribavljanje podataka kao i oblikovanje Monografije bio je kolektivni čin. Sugestije su davali i mnogobrojni javni i društveno-politički radnici. Bilo je predviđeno da se pisanje i izdavanje Monografije okonča sopstvenim snagama te da izdavač bude Mesna zajednica. Ipak, ispostavilo se da svim potrebnim stvarima ne raspolažemo te je uloga izdavača poverena Narodnom univerzitetu Sečanj.
Inače, prvobitnom koncepcijom Monografije predviđeno je da se u nju ne unose imena niti fotografije, sem eventualno manjeg broja istorijskih ličnosti odnosno spomenika kulture. Sugestije izdavača su međutim bile da se ova odluka izmeni. Usvojeno je mišljenje te su u Monografiju uneta mnoga imena pojedinaca i timova koji su se u svoje vreme istakli i u pojedinim aktivnostima zabeležili vredne rezultate. Za ovo nisu utvrđeni neki posebni kriterijumi te verujemo da ima i po neki propust i greška. Nismo posebno rangirali ljude, a imena pojedinaca su izostavljena. Stoga je ovo i prilika da se izvinemo svima onima koji su zaslužili da im se imena nađu u Monografiji, a na odgovarajućim mestima nisu pomenuti.
Uverenja smo da nam neće zameriti oni koji ne budu zadovoljni ovim što imaju pred sobom, a treba reći da smo sve radili u najboljoj nameri i isključivo dobrovoljnim radom.
Ha kraju zahvaljujemo se svima koji su na bilo koji način doprineli da Monografija Sečnja bude što bolje napisana, maksimalno svestrana i tačna.

O D B O R

Literatura:
— Monografija Zrenjanina, 1966. i 1969.
— Revolucionarni radnički nokret u Zrenjaninu, Zrenjanin 1977.
— „Monografija Jaša Tomića“, M. Đukanov, Jaša Tomić 1980.
— „Torontalska županija“, dr Borovski i grupa autora, 1911. godina.
— „Vojvodina u borbi 1941—1945.“
— Poslovni izveštaji Upravnog odbora PPZ „27. jul“ Sečanj.
— Srbi u Banatu, dr D. Popović, 1955.
— Adresovnik ugarskih obrtnika i trgovaca, Budimpešta, 1892. god.

Podatke za Monografiju su pripremili i utvrđivali, pored članova Odbora i sledeći drugovi:
1. Lidrić Mirko
2. Aćimović Rajko
3. Vabić Jole
4. Vujopić Ratko
5. Vujopić Zoran
6. Vujopić Dušan
7. Vujović Nikola
8. Vukoje Milovan
9. Vukojs Slobodan
10. Vukoje Panto
11. Vukoje Vlado
12. Vukonjanski Vuko
13. Vujnović Branko
14. Vučković Rajko
15. Gaćinović Žarko
16. Dragić Veljko
17. Đurić Milorad
18. Inković Drago
19. Ipković Panto
20. Ivković Mišo
21. Jakovljev Nikola
22. Komar Žarko
23. Ivanišević Aleksandar
24. Kokotović Gojko
25. Komlenić Milan
26. Lečić Mirko
27. Luburić Vukašin
28. Milićević Milovan
29. Milićević Milorad
30. Matković Janko
31. Markanović Mapgo
32. Milidragović Miodrag
33. Milošević Miloš
34. Milošević Petar
35. Milošević Miroslav
36. Nikolić Smilja
37. Nikolić Joži
38. Nikolić Mile
39. Radovanović Danilo
40. Rajin Rade
41. Radmilović Radomir
42. Rnić Jakov
43. Rogan Stanko
44. Tabaković Radovan
45. Šakotić Milan
46. Šarenac Žarko
47. Šarenac Jovan
48. Šarić Nikola