Zanimljive ideje
[url=https://www.jasatomic.org/26092006/i1.jpg][img]https://www.jasatomic.org/26092006/i1tn.jpg[/img][/url]
Politika – Subota, 30. Septembar 2006.
Pozorišna kritika
„Jedna i druga” Bota Štrausa (2005) je fragmentarna, crnohumorna drama sa songovima, ?iji su glavni likovi Inza i Lizi koje ponovo postaju prijateljice, nakon tridesetogodišnje sva?e ?iji je uzrok bila ljubav prema istom muškarcu. Tekst simboli?ki analizira postblokovsko društvo, opšti gubitak nade i ideala, kao i odnose u disfunkcionalnim porodicama, usamljenost i teško?e u emotivnoj komunikaciji, probleme mazohizma i incesta, relacije izme?u polova, itd.
Predstava u režiji Ivice Buljana postavljena je kao intencionalni, samosvesni ki?, u maniru pop-arta, sa jasnom idejom ironi?ne dekonstrukcije programa masovnih medija koji definišu svakodnevicu savremenih društava. Dizajn pozornice, scenografske detalje (Numen), kao i ode?u likova (Ana Savi?-Gecan), karakteriše retro stilizacija. Ironi?nu bazu predstave, osim ki? dizajna, stvara i vrlo teatralan ples izvo?a?a, koji prati njihove songove, kao i prisustvo dva naratora. Oni uspostavljaju ironi?an odnos prema obrascima popularne kulture: predstava po?inje naratorovim ?itanjem biografije Bota Štrausa (Lado Leskovar). Obu?en u belo odelo, on ovaj tekst izgovara sve?anim i ozbiljnim tonom, što je autorefleksivan postupak koji, istovremeno, parodira i edukativne televizijske emisije. U toku predstave on inicira i diskusiju o smislu pozorišta u današnjem društvu, tvrde?i da je primarna funkcija teatra kritika dominantnog sistema vrednosti.
Ova vrsta autorefleksivnosti, kao i njena radikalna fragmentarnost, predstavu ?ine postdramskom (prema definiciji Lemana). Svrha savremenog teatra je i predmet monologa jednog od likova koji raspuštene kose i golih grudi, previše energi?no, kao neki lažni Mesija, na poljskom jeziku, govori o praksi postdramskog pozorišta. Ovaj deo teksta ne postoji u Štrausovom komadu ve? predstavlja rediteljsku nadgradnju koja, tako?e, ima autoironi?an smisao, inherentan postdramskom pozorištu. ?injenica da poznati pop peva? Lado Leskovar igra u predstavi, u ovom autoironi?nom konceptu ima ambivalentan smisao koji problematizuje bitan fenomen popularnosti u savremenom medijskom društvu.
Predstava „Jedna i druga” prikazuje postmoderni svet kao društvo bez vrednosti i ideala, u kojem su ljudi nepovratno usamljeni i izgubljeni. Emotivni i seksualni odnosi egzistiraju kao prazni, mehani?ki, skoro nasilni ?inovi, neka vrsta ?iste forme. Ideju obesmišljenosti seksualnosti u savremenom društvu reditelj je efektno predstavio u sceni „seksualne terapije”, koja, tako?e, ne postoji u Štrausovom tekstu: uz ambijentalnu, pseudomeditativnu muziku, pet parova pokušava da ostvari kontakt. Drasti?na stilizovanost ove scene jasno kritikuje komercijalnu, a suštinski promašenu eksploataciju erotike u savremenim zapadnim društvima.
Ipak, i pored velikog potencijala teksta, kao i zanimljivog i vrlo ?vrstog rediteljskog koncepta Ivice Buljana, predstava „Jedna i druga” u celini ne ispunjava o?ekivanja zbog nedovoljne ubedljivosti likova. Glumci ih stvaraju izme?u realizma, kada uobli?avaju njihove li?ne tragedije, i teatralne transparentnosti, kada dekonstruišu klišee pop kulture. Pri tome, njihova igra ni u jednom ni u drugom obliku naj?eš?e nije dovoljno sugestivna, izoštrena ni efektna, zbog ?ega nesumnjivo zanimljive ideje u velikom broju slu?ajeva ne uspevaju da zaista dopru do publike: Marinka Štern igra nesre?nu Inzu koja ?esto gubi kontrolu i nastupa kao furija, dok Janja Majzelj stvara lik flegmati?no izgubljene k?erke Elejn koja emotivnu prazninu pokušava da ispuni putem sporta i štrikanja. Nešto opipljivije je oblikovan lik Henrika (Ivan Rupnik), muškarca koji je tokom predstave bitno odsutan, iako je on temeljno odredio sudbine svih aktera drame. On se pojavljuje u jednoj kratkoj sceni, u finalu, kada ga Lizin sin Tim pronalazi u društvu još jedne nesre?ne neveste; da bi pobegao od sina, ?iji ga dolazak ?ini vidno nervoznim, on se infantilno sakrije u frižider. Kao karikatura muškarca, debeljuškast i neugledan, nesposoban da prihvati odgovornost, Henrik tragi?no ismeva živote žena koje su zbog njega sve žrtvovale. Dakle, bez obzira na vanrednu formalnu autenti?nost i nesporni idejni potencijal, „Jedna i druga” u celini, nažalost, nije sveobuhvatno bitna predstava.
Ana Tasi?