Vitezovi u slici i re?i
Politika, ponedeljak 3. jul 2006
SRPSKA SREDNjOVEKOVNA ISTORIJA: NEBOJŠA ÃURANOVIÆ
Nama nedostaju nau?no-popularne istorijske knjige, a u knjižarama su njihova licencna strana izdanja, kaže naš sagovornik.
Ko su bili i kako su izgledali srpski vitezovi, kakve oklope i oružje su nosili, i zašto je kompletan oklop jednog srednjovekovnog ritera-konjanika vredeo 45 krava, kako su kovani srednjovekovni ma?evi i kako je Stefan Dušan opsedao vizantijske utvr?ene gradove u 14. veku, samo su neka od pitanja na koja zanimljive odgovore pruža knjiga slikara Nebojše Ãuranovi?a „Srednjovekovna Srbija”, u izdanju „Prometeja” iz Novog Sada i izdava?kog preduze?a „Beograd”. Ovo kapitalno delo predstavljeno je u Biblioteci grada Beograda, ?lanovi Svibora (Srpsko viteško borenje) nosili su viteške oklope, sli?ne onima u knjizi, a bilo je izloženo i veliko Ãuranovi?evo platno, koje prikazuje kneza Lazara i srpsku vojsku pred Kosovski boj. Ovu sliku, kao i one druge u knjizi, Ãuranovi? je radio godinama, isklju?ivo za ovo izdanje.
Ãuranovi?ev autorski projekat spojio je njegovu ljubav i izuzetno poznavanje istorije, sa potrebom da svojom slikarskom veštinom do?ara likove prvih srpskih vladara, knezova, župana, kraljeva, careva i despota, ali i izgled viteških oklopa, ma?eva i samostrela. Pred ?itaocem vaskrsavaju važne bitke naše prošlosti, u slici i re?i, ali, kako je naglasio autor, bez lažnog romantizma i uzvišenosti koja zamagljuje istinitost istorijskih ?injenica.
– Za mene je srednji vek inspirativan period, to je vrsta afiniteta koji nosim u sebi, kao ljubav prema ne?emu što je grandiozno. Srednjovekovni kodeks ?asti i na?in života, sve to predstavlja poseban odnos prema duhovnosti, kulturi, ali i prema protivniku u ratu. Iako je srednji vek, kao takav, vrlo prijem?iv za romanti?arska tuma?enja, trudio sam se da u tekstu i crtežu izbegnem svako ogrešenje o nepobitne istorijske ?injenice. To se odnosi na izgled oružja, ali i na mape srednjovekovnih gradova Srbije, kao i na portrete srpskih vladara, rekao je Ãuranovi?.
Autor je koristio opširnu gra?u, a me?u brojnim navedenim naslovima su „Istorija Vizantije” Ostrogorskog, zatim Jire?ekova „Istorija Srba”, Vojna enciklopedija, Dušanov zakonik, Veselinovi?eva „Država srpskih despota”, Blohovo „Feudalno društvo”, Popovi?eva „Tvr?ava Ras”.
– Knjigu sam radio postupno, i kao da sam je posvetio sopstvenoj naklonosti prema istoriji srednjeg veka. ®eleo sam da stvorim delo koje bih voleo da posedujem i iznova iš?itavam na jednostavan i pristupa?an na?in, za razliku od suvoparnih istorijskih studija i udžbenika, koji svi li?e jedni na druge. Nama nedostaju nau?no-popularne istorijske knjige, a u knjižarama su njihova licencna strana izdanja, dodao je Ãuranovi?.
Neki od popularnih mitova iz srpske istorije, kao što je onaj o izdajstvu Vuka Brankovi?a, za?u?enost Fridriha Barbarose koji je na srpskom dvoru ugledao zlatan pribor za jelo, ili onaj koji opisuje kako su se zvona na crkvi Notr Dam oglasila kada je završen Boj na Kosovu, na prijem?iv na?in su objašnjeni u ovoj knjizi. Kako napominje naš sagovornik, me?u mnogim naga?anjima, ono što zasigurno znamo jeste da je knez Lazar poginuo u Kosovskoj bici, da je Vuk Brankovi? zaštitio tela srpskih vitezova i da je balsamovao i sahranio kneževo telo.
Kuriozitet ovog izdanja su i informacije o izgledu i vrednosti našeg srednjovekovnog oružja i oklopa, koji nisu bili odlika samo zapadnog sveta, ve? i našeg srednjeg veka.
– ®eleo sam da prikažem raznolikost i bogatstvo srpskog srednjeg veka. Izme?u ostalih, knjiga „Srednjovekovna Srbija” sadrži podatak i o tome koliko bi danas vredeo jedan oklop srednjovekovnog viteza, a njegova ekvivalentna vrednost bila bi oko sto hiljada funti sterlinga, ili jedan novi ferari, rekao je naš sagovornik, koji je ina?e diplomirao primenjenu umetnost, izlagao u zemlji i inostranstvu, radio ilustracije izme?u ostalih i za „Politikin Zabavnik”, a ovo je njegova prva autorska knjiga.
M. Vuli?evi?